Page 86 - Burxanova D. Tuproq_fizikasi va iqlim o'quv qo'llanma

II Sharqiy mintaqa, o‘rtacha issiq a) qumli 1600 1900 1-5V
tuproqlar,
b) qumoq tuproqlar
III Shimoliy-g‘arbiy mintaqa, sovuq 1600 1800 1-5V
a) qumli tuproqlar,
b) qumoq tuproqlar
v) gleyli mineral torfli-botqoq tuproqlar
IV Janubiy-g‘arbiy mintaqa, kuchli botqoqlashgan 1700 1500-2000 25-IV-15V
keskin o‘zgaruvchan tuproqlar

Shuningdek, 10°C dan yuqori havo haroratlari yig‘indisi singari tuproq
haroratlari yig‘indisi bo‘yicha ham agroiqlim rayonlari ajratiladi. Bunda tuproqning
mexanik tarkibi va yumshash muddati bo‘yicha har bir rayonlar ichida alohida katta
maydonlarda kichik tuproq-iqlim rayonlari ajaratiladi.

24-rasm. Vologod (a) va Bryanskiy viloyatlarida 10° dan yuqori havo haroratlari
yig‘indisi va 10 sm chuqurlikdagi tuproq haroratlari yig‘indisi o‘rtasidagi
bog‘liqlik:
1-qum, qumloq, engil qumoq, 2- qumloq, qumoq, 3-og‘ir qumoq, loyli tuproqlar,
4-qumoq va qumloq qora tuproqlar

Shunday ekan, regional tuproq-iqlim va agroiqlim rayonlashtirish bilan bir
qatorda tipologik rayonlashtirish ham mumkin. Bunda tuproqning issiqlik
ko‘rsatkichlari bir qatorda suv rejimi ko‘rsatkichlari ham qo‘llaniladi. Namlik
ko‘rsatkichlari bo‘yicha (tuproqning yumshash holatiga o‘tish muddati) Rossiyaning
mexanik tarkibi engil, qumoq, ortiqcha namlangan og‘ir tuproqlari va botqoqlashgan
maydonlari rayonlashtirilgan.
G‘arbiy Sibir Barabin pasttekisliklarida tuproq-iqlim rayonlashtirish
G.M.Dzyuba (1971) tomonidan amalga oshirilgan. Bunda hududlarni tuproq iqlimi
bo‘yicha rayonlashtirishda quyidagi taksonomik birliklarni qo‘llaydi: regional (zonal
- makroiqlim - mintaqa, kichik mintaqa va mintaqa ichi komplekslari - mahalliy