Page 95 - Geologiya va mineralogiya elektron o‘quv qo‘llanma. Sodiqova G., Usmonova M.

38-rasm. Mirabilit

Angidrit – CаSO4 Tarkibi СaO - 41,2%, SO 3 - 58,8%. Qalin tabletkasimon

yoki prizmatik. Tabiatda yaxlit donador massalar, ba’zan nayzasimon holida

uchraydi. Uning rangi oq, havo rang, kulrang, qizg‘ish tusda bo‘ladi. Ba’zan rangsiz

shaffof xillari mavjud, shishadek yaltiraydi, ulanish tekisligi mukammal, qattikqligi

- 3,5, solishtirma og‘irligi - 3,0. Namgarchilik ko‘p joylarda angidrit gipsga aylanadi.

Natijada hajmi 30% gacha kengayadi. Angidritning katta uyumlari cho‘kindi tog‘

jinslari oralarida qatlam-qatlam bo‘lib joylashadi. U tuz konlarining asosiy

minerallaridandir, dengiz va ko‘llarda harorat 42°Ss dan yuqori bo‘lganda

kristallanadi. U galit, silvin, karnallit va boshqalar bilan qavat-qavat qog‘ozdek

yupqa qatlamchalar tashkil etadi.

39-rasm. Angidrit

Gips – СaSO4*2H2O. Tarkibi СaO — 32,5%, SO 3 - 46,6%, N 20 - 20,9%.

Mexanik aralashma holida turli gillar qum, organik moddalar bo‘ladi. U

monoklin singoniyali, yo‘g‘on tabletkasimon, ayrimda ustunsimon yoki prizmatik

ko‘rinishda bo‘ladi. Gips yoriklarda asbestga o‘xshash ipaksimon xolda joylashadi.

Iirik, alohida-alohida kristallari -qaldirg‘och dumiga va ba’zan atirgulga o‘xshash

shakllar hosil qilib uchraydi. Uning rangi ok, shaffof, ba’zida asaldek sarik, qizil va

qoramtir bo‘ladi. U shishadek yaltiraydi, ulanish tekisligi sadafdek. Gipsning

qattiqligi 1,5-2 (tirnoqda chiziladi), solishtirma og‘irligi 2, ulanish tekisligi