Page 30 - Бурханова электрон Монография 2024

Қиш илиқ келган йилларда, айниқса жанубда бу ўсимликлар бутун
қиш бўйи ўз вегетациясини давом эттиради. Қурғоқчилик

бошланиши билан ўсимликлар қовжираб қолади ва ер усти
органларининг анча қисмини шамол учириб кетади. Минтақанинг
анча баланд қисмида ҳам қўнғирбош ўсимликлар фармацияси
учрайди. Шунингдек, ялтирбош (Bromus inermis Leyss), қизғалдоқ

(Tulipa gregil) ва бошқа эфемерлар ўсади. Булардан, улар орасида
қурғоқчиликка чидамли кўп йиллик ўсимликлар ҳам ўсади.
Ўтларнинг бўйи 20-30 см га етади, чим қатлами анча қалин,

эфемерлар қуриб қолгандан кейин ёз давомида сийрак ўсадиган
ўсимликларгина кўкариб туради. Ҳудуднинг ўрта қисмида буғдойиқ
(Agopuron Ancheri Boiss), қиёқ (Imperata cylidrica) ва қуйи қисмида
қамиш (Erianhus Rovenoe) ўсади. Бу ўсимликларнинг баландлиги 40-

100 см бўлади, эфимерлар қисқа вақтда қуриб қолади.
Ўрганилган ҳудуд тупроқлар тузилиши жараёнига таъсир

этувчи ҳайвонот оламига бой. Бу ерларда кемирувчилардан-
юмронқозиқ ва сичқонлар, судралиб юрувчилардан – калтакесак,
умуртқасизлардан - ёмғир чувалчанглари, шунингдек ҳашоратлар-
чивинлар, қўнғизлар учрайди. Чувалчангларнинг кўп қисми

маданийлаштирилган майдонларда кўп бўлади, уларнинг хатти-
ҳаракатлари орқасида тупроқ донадорлиги ўзгаради, ҳамда унинг
физик хусусиятлари, хусусан сув ўтказувчанлиги яхшиланади.

2.6-§ Тадқиқот объекти ва услублари
Тадқиқотлар 2009-2011 йилларда Янгийўл туманидаги
Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини механизациялаш ва

электрлаштириш илмий тадқиқот институти тажриба хўжалиги ва
Тошкент вилояти Ўртачирчиқ туманида жойлашган “Махмудов
Бахтиёр Агро” фермер хўжаликларида олиб борилди.

Янгийўл тумани умумий ер майдони 37372 гектар бўлиб, экин
ерлари - 20013 гектарни, кўп йиллик дарахтзорлар – 2817 гектарни,
пичанзор ва яйловлар – 1054 гектарни, қишлоқ хўжалик ер турлари –

23946 гектарни ташкил этади. Ўзбекистон қишлоқ хўжалигини
механизациялаш ва электрлаштириш илмий тадқиқот интитути
8
тажриба хўжалигининг ер майдони – 440 гектарни ташкил этади .
Тошкент вилояти умумий ер майдони 1525540 гектарни
ташкил этади. Шундан, Ўртачирчиқ туманининг умумий ер майдони
48987 гектар бўлиб, экин ерлари - 28651 га; кўп йиллик

8 Ўзбекистон Республикаси ер фонди. Тошкент 2009
30