Page 138 - จดหมายเหตุ final-2

สมัยอยุธยา

ี
รัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนำถ ทรงย้ำยมำประทับท่เมืองพิษณุโลกต้งแต่พุทธศักรำช ๒๐๐๖
ั
เพื่อป้องกันไม่ให้พระเจ้ำติโลกรำชแห่งล้ำนนำมำรุกรำนหัวเมืองเหนือ ในพุทธศักรำช ๒๐๐๘ พระองค์
ี
ทรงผนวชท่วัดจุฬำมณีพร้อมด้วยเหล่ำข้ำรำชบริพำรจ�ำนวน ๒,๓๔๘ คน พระองค์ทรงผนวชเป็นระยะ
ื
เวลำนำนถึง ๘ เดือน ๑๕ วัน และทรงประชุมนักปรำชญ์รำชบัณฑิตแปลแต่งวรรณคดีเร่องมหำชำต ิ
ค�ำหลวงขึ้นและจัดงำนสมโภช ณ วัดพระศรีรัตนมหำธำตุ ในสมัยนี้เมืองพิษณุโลกถือได้ว่ำเป็นรำชธำนี
ี
ี
ของอำณำจักรอยุธยำ ส่วนท่อยุธยำจะเป็นท่ประทับของพระมหำอุปรำช แต่ภำยหลังจำกท่สมเด็จพระบรม
ี
ไตรโลกนำถสิ้นพระชนม์ อยุธยำได้กลับมำเป็นรำชธำนีดังเดิม และเมืองพิษณุโลกก็อยู่ในฐำนะรำชธำนี
ฝ่ำยเหนือเป็นท่ประทับของพระมหำอุปรำช ต่อมำในสมัยสมเด็จพระไชยรำชำธิรำช พระมหำอุปรำช
ี
ก็ไม่ได้เสด็จประทับที่เมืองพิษณุโลก แต่ประทับที่อยุธยำแทน

ต่อมำในรัชสมัยสมเด็จพระมหำจักรพรรดิ ทรงสถำปนำขุนพิเรนทรเทพ ขึ้นเป็นพระมหำธรรม
ึ
รำชำธิรำชเจ้ำ พระรำชทำนพระรำชธิดำคือ พระสวัสดิรำชซ่งได้รับกำรสถำปนำข้นเป็น พระวิสุทธิกษัตรีย์
ึ
เป็นพระมเหสี แล้วทรงโปรดเกล้ำฯ ให้ไปครองเมืองพิษณุโลกในฐำนะรำชธำนีหัวเมืองฝ่ำยเหนือ

เพ่อควบคุมเมืองทำงตอนเหนือไว้ ต่อมำพระเจ้ำบุเรงนองแห่งหงสำวดี ยกทัพหวังเข้ำยึดครองอำณำจักร
ื
ึ
อยุธยำโดยเข้ำล้อมเมืองพิษณุโลกซ่งเป็นหัวเมืองส�ำคัญ จนพระมหำธรรมรำชำธิรำชเจ้ำต้องทรงเข้ำสวำมิภักด ์ ิ
พระเจ้ำบุเรงนองทรงให้พระมหำธรรมรำชำธิรำชเจ้ำครองเมืองพิษณุโลกดังเดิม และทรงน�ำพระรำชโอรส

พระองค์ใหญ่ของสมเด็จพระมหำธรรมรำชำธิรำชเจ้ำ คือ สมเด็จพระนเรศวร (พระองค์ด�ำ) ไปชุบเลี้ยง

ท่เมืองหงสำวดีในฐำนะองค์ประกัน ภำยหลังจำกเสียกรุงศรีอยุธยำคร้งท่ ๑ ในพุทธศักรำช ๒๑๑๒
ี
ั
ี
ึ
สมเด็จพระมหำธรรมรำชำธิรำชเจ้ำทรงปรำบดำภิเษกข้นเป็นพระมหำกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยำ ภำยหลัง
สมเด็จพระนเรศวรทรงเสด็จกลับจำกหงสำวดี ในพุทธศักรำช ๒๑๑๔ สมเด็จพระรำชบิดำทรงสถำปนำ
ให้ทรงด�ำรงต�ำแหน่ง พระมหำอุปรำชครองเมืองพิษณุโลก ต่อมำสมเด็จพระนเรศวรทรงประกำศอิสรภำพ

ณ เมืองแครง เมื่อพุทธศักรำช ๒๑๒๗

ี
สมเด็จพระนเรศวรมหำรำช พระรำชสมภพท่พระรำชวังจันทน์ และทรงเจริญวัยท่เมืองพิษณุโลก
ี
ิ
เม่อพระองค์เสด็จกลับมำครองเมืองพิษณุโลก จึงทรงได้รับควำมจงรักภักดีจำกชำวเมืองเป็นอย่ำงย่ง
ื
สมเด็จพระนเรศวรขณะครองเมืองพิษณุโลกทรงรวบรวมกองก�ำลังฝึกฝนเหล่ำทหำรจนมีควำมช�ำนำญ
ในกำรรบ และเตรียมพร้อมต่อสู้กับเหล่ำข้ำศึกศัตรู พระองค์ทรงยกทัพปรำบเหล่ำอริรำชศัตรูพร้อมด้วย

สมเด็จพระรำชบิดำเสมอ ต่อมำสมเด็จพระนเรศวรได้ครองรำชสมบัติสืบต่อจำกสมเด็จพระมหำธรรม
รำชำธิรำชเจ้ำ

๑๓๘