Page 184 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH
P. 184
Lời buộc tội như sét đánh bên tai. Lời biện-minh quả "khôn
ngoan đến mực". Rõ là văn-chương đối đáp của "bà già kẻ cắp
gặp nhau": một đằng "miệng quan có gang có thép", một đằng
dân oan "nói điều ràng buộc thì tay cũng già"!
I- Kiều và Hoạn Thư, Bà già kẻ cắp gặp nhau.
Dõi theo gót nàng Kiều trong cuộc hành-trình gian- khổ,
ta đã gặp một nàng Kiều khôn-khéo với Thúc-Sinh, nhẫn-nhục
trước "máu ghen lạ đời" của nàng "con quan Lại-
Bộ". Kiều đã khôn, nhưng Hoạn-Thư lại còn "tinh-ma, quỷ-
quái". Hai địch-thủ ấy, đã từng chạm trán năm xưa, giờ lại bỗng
dưng đương đầu đối-diện. Hai lần gặp nhau, hai người đều lần-
lượt ở cái thế thay bậc đổi ngôi. Xưa kia, bị bà chủ Hoạn-
Thư "bắt khoan, bắt nhặt", Thuý-Kiều đành âm-thầm cam
phận "hoa-nô", ngày nay, Thuý-Kiều trên ngai vàng, ngồi xử án
Hoạn-Thư, Hoạn-Thư tự biện-hộ. Cuộc đối chất gay-go giữa bị-
can với quan tòa lần này mới làm sáng tỏ thêm tâm-lý và thái-
độ đôi bên.
1- Thái-độ và tâm-lý Thuý-Kiều
1.1- Vậy thái-độ của Kiều như thế nào?
a) Ngồi xét-xử oán ân, Kiều có thái-độ của một kẻ tự-
hào đắc-chí, lúc mềm-mỏng, mỉa-mai, khi cứng rắn, đe dọa:
* "Tiểu-thư cũng có bây giờ đến đây!" Giọng nói mới
chanh chua làm sao! Tưởng chừng như được nghe cái giọng dè-
bĩu của những người quen lời chửi mát "mấy khi rồng lại đến nhà
tôm!". Kiều cũng học được cái lối bóng gió xa-xôi ấy. Chào đon-
đả như vậy, khác nào như muốn nói: tiểu-thư đài-các như nàng
mà cũng còn hạ-cố đến chốn bần-tiện này ư? Câu nói ấy gíá được
nghe vào lúc nàng ở thanh-lâu thì rõ là giọng nói chân-tình,
song đến khi quyền cao thế lớn như bây giờ, thì rõ ra giọng mỉa-
mai hợm-hĩnh. Mà đâu có phải Hoạn-Thư tìm đến, có lẽ Hoạn-
Thư không bao giờ và cũng chẳng cần tìm đến, đây là chính Kiều
gọi đến, bây giờ lại chính Kiều đổi giọng. Thì ra bị gọi đến để cho
183
