Page 244 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

lên cầm-cập. Bằng hai chữ “cầm-cập”, người ta hình dung
ngay được sắc mặt và cử-chỉ sợ-hãi cuống-cuồng, tay run
lẩy-bẩy, hai hàm răng đánh vào nhau nghe rõ thành tiếng.
Quả là tượng hình tượng thanh. Ta vừa thấy bút-thuật tài-
tình của Nguyễn-Du, vừa thấy được sự chuẩn-xác của tiếng
Việt, thật tế-nhị phong-phú là dường nào!

• “Hết lời thú phục khẩn cầu,

Uốn lưng thịt đổ, giập đầu máu sa”

Cũng vậy, đây là trận đòn thừa sống thiếu chết.
Không một từ nào trong “câu bát” thừa-thãi. Còn gì là thân
xác khi thấy cái thân hình mảnh-mai kia bị uốn cong cho roi
đòn tới-tấp vun-vút quật vào? Cả một cây thịt đổ xuống! Còn
gì là hình-hài khi bị người ta nghiến răng túm tóc giập đầu
liên-hồi cho máu hồng loang-lổ? Ðúng là cảnh máu đổ thịt
rơi! Không phải chỉ gợi hình mà thôi, nhưng chừng nghe
được cả tiếng roi đòn đen-đét, tiếng va bình bình của cái đầu
bị dúi giập vào tường. Cũng không cần tả tiếng rên la của
nạn-nhân, nhưng bằng ấy chữ nếu đủ để cho ta hình dung
cảnh tượng bi-đát, tàn-nhẫn, xác-xơ, thì cũng đủ để cho ta
biết được có tiếng gào thét rên la của Thuý Kiều mà thương-
cảm xót-xa cho người bạc-mệnh. Như vậy há chẳng gợi hình,
gợi thanh, gợi cảm hay sao?

• “Chút thân quằn-quại vũng lầy,

Sống thừa còn tưởng đến rày nữa sao?

Cũng liều một hạt mưa rào,

Mà cho thiên-hạ trông vào cũng hay!”

243