Page 243 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

• “Buồn mình trước đã tần-mần thử chơi.”
Cảm thấy thèm muốn, đòi hỏi, cũng như khi nói: buồn cười,
buồn nôn. Ðem cái ý ấy mà nói “buồn mình” thì tả hết được
cái sự khao-khát, rạo-rực của tên vô lại Mã giám-sinh trước
nhan-sắc của nàng trinh-nữ Thuý-Kiều. Người tẩn-mẩn tần-
mần thì hay có tính vụn-vặt, tinh- nghịch làm những cái nhỏ
mọn không đâu, chẳng phải việc mình cũng cứ mó tay, làm
giấu làm giếm, thích rờ-mó, mò-mẫm, làm âm-thầm không
muốn cho ai hay, cũng như khi ta nói: đến chơi nhà người ta,
thấy cuốn sách hình đẹp, anh chàng kia tần-mần mở ra coi,
rồi đút luôn vào cặp đem về. Cái hành-động vừa có tính tò-
mò, thích mò-mẫm, đòi hỏi xác thịt, vừa không ngay thẳng,
vừa có vẻ ti-tiện của tên bất lương họ Mã được gói gọn trong
cụm từ “tần-mần thử chơi” thì quả thực ý tại ngôn-ngoại,
thật khó giải-thích cho ngắn gọn mà hết ý. Dùng lời thanh-
nhã mà tả được những lời sống-sượng sỗ-sàng của Tú-Bà
đồng thời cũng cho ta hình-dung được con người Mã giám-
sinh, đấy là bút-thuật tinh-xảo của tác-giả đã tận-dụng được
sự tinh-tế và chuẩn-xác của ngữ Việt vậy.

• “Nàng thì bằn-bặt giấc tiên,

“Mụ thì cầm-cập, mắt nhìn hồn bay”

“Bằn-bặt” và “cầm-cập” đều tượng hình, tượng thanh.
Người ta thường nói nín tắp, im tăm-tắp, hay im bặt để tả sự
yên lặng tuyệt-đối hoàn-toàn. Học-trò trong lớp đang xôn-
xao, bỗng nhiên im bặt khi chợt thấy thầy giám-thị đi ngang
qua. Cho nên bặt tin thì hoàn toàn không có tin tức, bặt hơi,
thì im hơi lặng tiếng. Bệnh-nhân đã bặt hơi là bệnh-nhân
ngưng thở. Nhưng ở đây bằn-bặt thì chưa chết hẳn, vẫn còn
thoi-thóp, còn đang mê-man bất tỉnh như đang đi vào giấc
ngủ thần-tiên. Những tiếng này cực tả được tình-trạng hôn-
mê của nàng Kiều, cho ta hình-dung ngay sắc mặt nhợt-nhạt
cắt không còn hạt máu, thân hình bất động cứng đờ của
người đang cần được cấp-cứu. Trong khi ấy mụ Tú thì run
242