Page 238 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

chẳng biết đâu là bến bờ. Thật khác hẳn với cảnh sau này
phải mặt dày mày dạn “dập dìu lái gió cành chim, sớm đưa
Tống Ngoạc tối tìm Tràng Khanh”, hoa lê kia không còn là
báu vật được nâng niu, trân trọng, cũng chẳng còn trôi nổi
lênh đênh nữa, nhưng nay đã bị vứt bỏ lây lất giữa đường
cho kẻ qua người lại dày xéo giẫm nát tan tành:

“Khi sao phong gấm rủ là,
Giờ sao tan tác như hoa giữa đường”

Ðúng là như thế, cho nên Kiều đã tự thú với Thúc-
sinh lai-lịch cái thân tàn nhơ-nhuốc của mình. Hoa lê kia
còn đâu vẻ đẹp duyên-dáng kiêu-kỳ nữa, nay đã rụng rồi,
bởi rụng mới lất-lây tan-tác giữa đường là vậy:

“Thiếp như hoa đã lìa cành,

Chàng như con én liệng vành mà chơi.”

“Hoa lê” dịu-dàng, hoa “trôi man-mác”, hoa đã
“tan-tác giữa đường”, chữ dùng thật chuẩn, chính-xác, gợi
hình, gợi cảm, đồng thời còn xác-định được thời-gian vì khi
bắt đầu vào hè thì hoa lê rộ nở.

2) Ðiểm đặc-biệt nữa là cách tác-giả dùng từ để chỉ ngôi
thứ ba cũng như trong phép xưng hô:

a) Ðể chỉ ngôi thứ ba, nói về Kiều, đại danh-tự
“người” được ám-chỉ; nói về Kim, chữ “kẻ” hay “khách”
được thay thế:

• “Người quốc-sắc, kẻ thiên-tài

Tình trong như đã, mặt ngoài còn e.”

237