Page 355 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

a) Có một điều xin được mở thêm dấu ngoặc ở
đây là chúng tôi không đồng-ý với tác-giả Lê-văn-Hoè khi
ông chỉ-trích về việc tả nhà Vương viên-ngoại, như gia-tư
bậc trung mà nay sao lại sa-sút đến thế? “Vốn là nhà giầu có
tường cao, cổng kín, sao lúc này nhà lại có vách đất?” vì
“vách mưa rã-rời tức là vách đất”.

Thiển-nghĩ, chuyện khánh-kiệt chả cứ gì phải là bậc
trung, mà ngay người giàu có nứt đố đổ vách vẫn có thể tay
trắng một sớm một chiều. Có thể là sau đó vì còn nhiều tai-
ương khác mà tác-giả không đề-cập; vì buồn rầu chả thiết
làm ăn; vì hoàn-cảnh xã-hội; vì cô-thế trước bọn sai nha
cường-quyền “quen môi thấm mùi ăn mãi” nên nhà Vương
phải bán dần bán mòn, hoặc tếch đi chỗ khác cho yên thân.
v.v. Xã-hội Việt-Nam của thế-kỷ hai muơi mốt này mà còn
hơn thế nữa huống chi xã-hội thối nát cách đây mấy thế-kỷ.
Chi-tiết nhỏ này để cho người đọc tự suy ra, đây là hư-tả. Cứ
gì phải nhà “kín cổng cao tường” mới không được có vách
đất? Ngày xưa ngoài vách phên tre trát bùn để trần hoặc quét
vôi, cũng còn vách trát rơm trộn vữa, nhà bỏ hoang gặp mưa
nắng, vách rã-rời là lẽ đương-nhiên. Có lẽ vì ông bị cái định-
kiến họ Vương có “nhà lầu” trong câu “xập-xè én liệng lầu
không” rồi nghĩ rằng nhà có lầu cao, lầu bằng gạch chăng?
Các tác-giả của “Truyện Kiều và Tuổi Trẻ” có lẽ hữu-lý khi
viết là “xập-xè én liệng rường không” thay vì “lầu không”.

Còn về điểm “song trăng quạnh-quẽ vách mưa rã-
rời”, tác-giả Lê Văn-Hoè thì bảo: lúc này là ban ngày sao lại
có ánh trăng chiếu vào? Như thế là văn-lý bất thông. Các tác-
giả của “Truyện Kiều và Tuổi Trẻ” lại giải-thích là “cửa sổ
để mặc trăng lạnh-lẽo và vắng-vẻ chiếu vào”. Như vậy thì
ông Lê Văn Hoè cũng vẫn có thể giữ lập-trường mà bảo rằng
đây là ban ngày sao lại có trăng chiếu vào?

Theo thiển-nghĩ “song trăng” là cửa sổ tròn như hình
mặt trăng. Ngày xưa có nhiều nhà làm cửa sổ tròn, nhất là
354