Page 263 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

Khi nói "loay-hoay" và "quay-quắt", hai tiếng sau đọc lên
nghe mạnh hơn hai tiếng đầu vì âm "oay" vẫn nhẹ hơn âm
"uay". Ðọc âm "oay", miệng thoạt mở tròn rồi mới mở rộng
sang hai bên. Trái lại đọc từ uay, miệng thoạt chúm lại rồi
mở ra hai bên, do đó đẩy hết hơi âm đi ra mạnh hơn, thêm
vào đó âm u được chúm môi lâu hơn vì có phụ-âm q đầu từ
phát-âm là cu chứ không tự bật ra tiếng như âm cờ của
mẫu-tự c hay k. Ta viết "đi qua đi lại" là thế.

Nhận-xét 2: Chính vì vậy nên khi tách âm, rõ là qu
họp riêng ra một âm.

Có ý-kiến tuy cũng lấy qu làm phụ-âm đầu từ để ráp
vần nhưng chủ-trương "không nên đánh vần cu-u mà chỉ
cần nhắc các em chúm môi lại rồi phát-âm k (cờ)" (Sách Em
Học Việt-Ngữ 1, Nguyễn-thị Tuyết-Long & Trần -anh-Linh,
Trung-Tâm Việt-Ngữ Hồng-Bàng, California, USA, 1989, tr.3)

Như vậy, theo đó phải chăng phụ-âm ghép này vẫn phát-âm
là cu với âm "cờ" mạnh? Thực ra qu phát ra âm "ku" mạnh -
như đã phân-tích ở trên - không hẳn chỉ do ở "cờ" mà là ở u,
làm sao để cho âm u phát ra được mạnh, giữ lâu hơn một
chút so với khi đọc từ cu thông-thường: đem phân-tích kỹ ra
chừng như đọc là cu-u (phiên-âm ku:).

Bảng dưới đây ghi thêm một vài quan-niệm khác để đối-
chiếu. Trong 2 câu thơ Kiều sau đây:

“Trai anh-hùng, gái thuyền-quyên,
Phỉ nguyền bói phượng, đẹp duyên cưỡi rồng.”
(Truyện Kiều)

262