Page 267 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

- giờ (gi) - i(?) huyền gì (thiếu 1 chữ i)
- giờ (gi) - ếng sắc giếng (không ký-âm đúng)

Như vậy, đúng ra, luật ngữ-pháp phải phát-biểu:

"g" phát-âm là gờ, ngoại trừ khi ghép với các mẫu-âm bắt
đầu bằng e, ê, i, y (mẫu-âm khép) thì đổi thành gh và phát-
âm là giờ nếu ghép với các mẫu-âm bắt đầu bằng i (gi,
giếng) do đó gi đọc là giờ khi ghép với các "mẫu-âm mở"
như a, ă, â, o, ô, ơ, u, ư.

Cứ cho là như vậy đi, song cũng vấp phải trường-hợp
sau đây: Như người miền Bắc quen nói câu sau này: "suốt
ngày cứ ngồi "dệt" một chỗ, nhưng lại không phát-âm cong
lưỡi chữ d, mà phát ra tiếng gió như z; nếu nghe như z thì
có thể viết là "giệt" được không? Dĩ-nhiên không, vì mẫu-âm
của "giệt" là iêt - mẫu-âm đã bắt đầu sẵn bằng i như trong
từ "giết" chẳng hạn, hay trong từ phiên-âm tiếng La-tinh:
vườn Giet-si-ma-ni trong Thánh-Kinh -. Nếu viết là gệt lại
càng không được vì phải viết là ghệt với phụ-âm đầu từ
phát-âm là gờ, phiên-âm tiếng Pháp la guêtre là miếng da
che ống chân. Nếu viết là diệt thì nghĩa lại là tiêu-hủy và dĩ-
nhiên không phải là cách đọc "không cong lưỡi" của câu
"ngồi dệt một chỗ" với "dệt" phát-âm như có tiếng gió z; hơn
nữa "dệt" lại lẫn sang ý-nghĩa ngồi dệt vải tại một chỗ.

Hoặc có người nói giặt-gịa. Ta nói giặt-giũ áo quần,
công-việc giặt-gịa nói chung. Rõ-ràng gịa với già cùng một
cách viết chỉ khác dấu mà đọc khác nhau. Khi nói "giặt-gịa"
thì mẫu-âm của gịa là ia: giờ-ia nặng gịa. Khi nói: "bà già"
thì mẫu-âm của già là a: giờ-a huyền già. Vì thế chính-tả
mới phải sửa giặt-giạ là giặt-dịa để phân-biệt.

266