Page 53 - Tiếng Việt Tuyệt Vời
P. 53
Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh
Cool wind, brilliant moon; ta nói ngược lại họ mà rất thuận-
lý. Gió làm sao? Gió mát. Mát trả lời cho câu hỏi đứng sau,
chỉ-định cho tiếng gió đứng trước. Nếu vấn-từ "làm sao" đặt
ở trước thì vấn-đề lại là nguyên-nhân vì đâu có gió? Chứ
không phải hỏi đặc-tính của gió, ảnh-hưởng của gió gây ra
như thế nào?
Người Trung-Hoa nói "minh-nguyệt" khác với "nguyệt minh".
Minh vừa là hình-dung chỉ-định-từ (minh-nguyệt) vừa là
động-từ (nguyệt minh).
Ðể tránh sự trùng-điệp này, ta phân-biệt trăng sáng (minh-
nguyệt) với trăng chiếu sáng hay tỏa sáng hoặc trăng soi-
sáng (nguyệt minh). Ðôi khi ta nói "trời sáng trăng"; trường-
hợp này, hình-dung-từ "sáng" chỉ-định cho danh-từ trời: trời
sáng vì có trăng. Khi nói theo Hán-văn ta viết là "cổ-văn,
kim-văn" và "thôn-dân" nhưng nói theo tiếng Việt thuần nôm
là: "lối văn cũ, văn xưa" "văn mới" và "dân quê" hay "dân
làng".
Nói sao viết vậy, tiếng Việt đã hợp-lý, lại thêm cú-pháp tự-
nhiên, nét đặc-thù này càng tỏ rõ hơn nữa tính-cách hợp-lý
của ngôn-ngữ Việt.
* * *
Ðể kết-luận chương này, chúng tôi muốn nêu lên một nét
đặc-thù của ngôn-ngữ Việt: lối thuận-nghịch-độc.
Câu văn viết xuôi hay đọc ngược đều có nghĩa cả. Sau đây
xin đan-cử hai bài thơ chúng tôi làm theo lối này: bài Vọng
52
