Page 144 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

144  Ñòa chí Quaûng Yeân

Nhà Ngô đô hộ. Năm 280, Nhà Tấn thống nhất Trung Quốc, tiếp tục đô hộ, mở rộng địa
giới nước ta đến Hoành Sơn. Sau khi Nhà Tấn suy yếu, ở Trung Quốc diễn ra cục diện
Nam - Bắc triều, trong đó Giao Châu phụ thuộc lỏng lẻo vào các thế lực phong kiến Nam
triều là Tống, Tề, Lương, Trần (420 - 589). Dưới thời Ngô, Tấn, Tống, vùng đất Quảng
Yên vẫn thuộc huyện An Định, quận Giao Chỉ. Đến thời Nhà Lương (502 - 557), Giao
Châu được chia lại thành 6 châu: Giao Châu (bao gồm vùng đồng bằng và trung du Bắc
Bộ), Hoàng Châu (miền biển Đông Bắc Giao Châu cũ, địa bàn Quảng Ninh ngày nay),
Ái Châu, Minh Châu, Đức Châu, Lợi Châu. Địa bàn Quảng Yên bấy giờ thuộc quận Hải
Ninh của Hoàng Châu .
(1)
Năm 589, Nhà Trần ở Trung Quốc bị tiêu điệt, Nhà Tùy lên thay. Lúc này, mặc dù
chưa xâm lược được nước ta và chưa đánh bại được Nhà nước độc lập Vạn Xuân nhưng
Nhà Tùy đã tìm mọi cách để khẳng định quyền đô hộ nước ta. Năm 598, Nhà Tùy cho
đổi Hoàng Châu thành Ngọc Châu. Năm 607, sau khi đánh bại Nhà nước Vạn Xuân,
ổn định được nền đô hộ trên đất nước ta, Vua Tùy là Tùy Dưỡng Đế cho bỏ đơn vị hành
chính cấp châu và lập lại cấp quận. Nước ta được chia làm 7 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân,
Nhật Nam, Tỉ Cảnh, Hải Âm, Lâm Ấp, Ninh Việt (do Ngọc Châu hợp với Khâm Châu
tức miền Hồng Quảng và Khâm Châu của Quảng Đông) . Vùng đất Quảng Yên lúc này
(2)
thuộc quận Ninh Việt.
Năm 618, cha con Lý Uyên được sự ủng hộ của Tập đoàn địa chủ Hoa Bắc đã kết
thúc cục diện cát cứ, lập ra Nhà Đường. Nhà Đường bãi bỏ các quận, khôi phục lại các
châu nhỏ thời Nam triều. Năm 622, Nhà Đường lập Giao Châu đô hộ phủ. Năm 679,
Đường Cao Tông chia đất Giao Châu thành 12 châu: Giao Châu, Phong Châu, Trường
Châu (Bắc Bộ ngày nay), Thang Châu, Chi Châu, Vũ Nga Châu, Vũ An Châu (Quảng
Đông, Quảng Tây), Ái Châu, Phúc Lộc Châu, Diễn Châu, Hoan Châu (Bắc Trung Bộ),
Lục Châu (thuộc đất Trung Quốc và vùng Quảng Ninh) và đổi gọi thành An Nam đô
(3)
hộ phủ. Địa bàn Quảng Yên trong giai đoạn này thuộc Lục Châu.

Trong hơn một nghìn năm đô hộ nước ta, các triều đại phong kiến phương Bắc đã
bằng nhiều biện pháp và thủ đoạn thâm độc, vừa vơ vét, bóc lột tàn bạo, vừa thực hiện
chính sách đồng hóa dân tộc, khủng bố và đàn áp tàn bạo các cuộc đấu tranh của nhân
dân ta. Song với ý chí không chịu khuất phục, nhân dân ta đã liên tục vùng lên đấu
tranh vũ trang giành lại độc lập. Cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc còn diễn ra liên tục
trên mặt trận văn hóa - tư tưởng để bảo tồn và phát huy những tinh hoa, giá trị nền
văn hóa cổ truyền. Cuộc đấu tranh quyết liệt, lâu dài giữa xâm lược, đô hộ, đồng hóa
với chống xâm lược, chống đô hộ, chống đồng hóa đã chi phối toàn bộ cuộc sống của
nhân dân ta trong tiến trình lịch sử thời kỳ Bắc thuộc. Địa bàn Quảng Yên thời kỳ này
tuy cộng đồng dân cư chưa đông nhưng nhân dân luôn hưởng ứng các cuộc khởi nghĩa
chống lại triều đình phong kiến phương Bắc, tiêu biểu là trận Bạch Đằng do Ngô Quyền
lãnh đạo năm 938.

(1) Xem Đại Nam nhất thống chí, tập 4, sđd, tr.6.
(2) Vũ Duy Mền (Chủ biên): Lịch sử Việt Nam, tập 1, sđd, tr.342.
(3) Trương Hữu Quýnh (Chủ biên), Phan Đại Doãn, Nguyễn Cảnh Minh: Đại cương lịch sử Việt Nam,
tập 1, sđd, tr.68.