Page 147 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

Sử gia Nguyễn Phương cho thấy chẳng hạn trường hợp của
Camillo Benso di Cavour, một nhân vật thường được cho rằng
đã thống nhất nước Ý, thì chính ông cũng đã kêu gọi đến sự
giúp đỡ quân sự của Pháp (quân đội của vua Napoléon III)
mới giải phóng được đất nước. Sau cùng, và bổ ích nhất, ngài
cho rằng vì Văn Tân đã ứng dụng phạm trù chính trị và xã
hội của thế kỷ 20 cho thế kỷ 18. Sử gia Nguyễn Phương vẫn
duy trì ý kiến cho rằng việc Văn Tân nhấn mạnh đến Nguyễn
Huệ đã thực hiện được cuộc cách mạng nông dân là thiếu cơ
sở và đưa đến hiểu lầm về cả hai động cơ khiến người nông
dân ủng hộ Nguyễn Huệ (người nông dân bị đánh lừa để tin
rằng họ sẽ được đền bù và đối xử tốt hơn) và lý do mà anh em
nhà Tây Sơn nổi loạn (là để làm vua, chứ không phải để thăng
tiến số phận của người nông dân). Trong khi khôn ngoan biện
luận để hạ uy tín của Văn Tân là người sẽ được các sử gia
không Cộng Sản ở Miền Nam chê bai là hay dùng lời lẽ của
Mác-xít như là phong kiến (feudal) và đồng chí (comrade), sử
gia Nguyễn Phương đã khẳng quyết rằng Văn Tân muốn thấy
“sự phát triển của phong trào Cộng Sản” trong thời đại Tây
Sơn; khi làm như thế Văn Tân chỉ có thể nói theo cách này nếu
ông phóng được luồng tư tưởng và vấn nạn của thế kỷ 20 trở
về với thế kỷ 18 (42).
Về cơ bản, GS Nguyễn Phương đang muốn chỉ rõ rằng sử
gia Văn Tân đang sử dụng lịch sử như là phép ẩn dụ cho các
biến cố hiện thời. Ngài hiểu được rằng lịch sử theo quan niệm
của Văn Tân là nhắm mục đích rõ ràng cốt để hỗ trợ và bảo vệ
hệ thống công quyền nguyên trạng mà Tân đã tin tưởng. Tuy
nhiên, sử gia Nguyễn Phương không nhận ra được phương
cách mà ngài dùng để phản biện lại quan điểm của Văn Tân
đã có ý nghĩa rất sâu xa.
Chẳng hạn, khi sử gia Nguyễn Phương cho rằng bất cứ
nhà thống nhất nào muốn thành công thì phải lợi dụng quân
đội ngoại nhập, ngài có vẻ kể ra, không những là tình huống
thống nhất của Nguyễn Ánh mà còn là tính khả thi của việc
thống nhất Nam Bắc Việt Nam trong tương lai. Tuyên bố này
cũng là sự xác quyết về thế thượng phong của Miền Nam liên
hệ đến sự thống nhất sau cùng của đất nước. Trong khi Bắc
Việt lệ thuộc nặng nề trước hết vào viện trợ của Trung Quốc

146 - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - Lê Đình Cai