Page 96 - cea5e377cf074960b98d88a2154294d3_1_tmp

Lê Đình Cai * CHIẾN TRANH QUỐC CỘNG TẠI VIỆT NAM 1954-1975

hòa thuyết phục chính phủ Diệm để chọn sự áp lực mạnh chống lại
chế độ Diệm....
2.- Về trung gian của Mieczyslaw Maneli và Goburdhum trong
Ủy hội quốc tế kiểm soát đình chiến.
Dưới đây là những chi tiết tường thuật trong sách "A Death in
November":
- Trong một buổi tiếp tân tại Bộ Ngoại Giao, Maneli có gặp
Ngô Đình Nhu và được Nhu nói chuyện muốn hòa bình và chỉ hòa
bình mà thôi. Ủy hội Quốc tế Kiểm soát Đình chiến có thể và phải
đóng một vai trò quan trọng trong việc lập lại hòa bình ở Việt
Nam. Maneli trả lời sẵn sàng lãnh một vai trò hết sức tích cực và
xây dựng có thể có trong ủy hội để tái lập hòa bình và thống nhất
cho Việt Nam. Nhu trả lời là chính phủ Việt Nam mong hoạt động
trong tinh thần của Hiệp định Genève mà Ủy hội Quốc tế có nhiệm
vụ tuân thủ.
Tháng 7-1963, khi Maneli tới Hà Nội thì Bắc Việt thuận để ông
Diệm cầm đầu miền Nam. Trước đó Hà nội còn đằng đằng sát khí
theo kiểu Staline và buồn thảm. Sau đó, Hồ Chí Minh lên tiếng kêu
gọi ngưng chiến. Hồ Chí Minh muốn Mỹ đừng can thiệp để có thể
thỏa hiệp với ông Diệm lúc mà Mỹ đang xúc tiến việc đảo chánh.
Maneli có thuật lại lời của Phạm Văn Đồng hỏi làm cách nào để
gặp Ngô Đình Nhu. Chắc chắn Mỹ phải đi đến ngưng chiến, lập lại
hòa bình và thống nhất trên một căn bản thực tế.
Theo Maneli, sở dĩ Bắc Việt muốn hòa bình là vì tư năm 1954
Bắc Việt luôn luôn bị hạn hán mất mùa. Nước sông xuống quá
thấp nên không thể tát nước lên ruộng trong lúc nước mặn của biển
cứ tràn vào. Bắc Việt không khi nào đủ ăn nếu không có lúa của
miền Nam, vì thế phải nhờ Nga Tầu tiếp tế nhiều tới nỗi phải nghĩ
tới sự tự vệ với đồng minh. Nga Tầu chống nhau làm cho Bắc Việt
phải chịu đựng sự hai đàn anh kình chống nhau và bị áp lực của
Tầu. Maneli báo cáo sự thể nói trên cho chính phủ Nga và Ba Lan
về triển vọng thông cảm giữa hai bên Nam Bắc, nhưng không cho
Tầu biết.
Maneli cũng nói trong chuyến đi Hà Nội vào tháng 7-1963 cho
biết có sự tiếp xúc giữa hai bên Nam Bắc và đại sứ Lalouette cũng
có nghe nói như vậy. Nhưng có điều khó hiểu vì trong chuyến đi
đó, Maneli có được Phạm Văn Đồng hỏi làm sao để gặp Ngô Đình

95