Page 320 - EBOOK_Sejarah Islam di Nusantara

CATATAN — 299

42. John Crawfurd, History of the Indian Archipelago: Containing an Account of the Manners,
Arts, Languages, Religions, Insitutions, and Commerce of its Inhabitants, 3 vol. (London:
Cass, 1967 [1820]), II, 259–71, khususnya 260–61, 269.
43. Mengenai sekolah ini, lihat Fasseur, Indologen, 147; Kenji Tsuchiya, “Javanology and the
Age of Ranggawarsita: An Introduction to Nineteenth-century Javanese Culture”, dalam
George McTurnan Kahin dan Takashi Shiraishi, ed., Reading Southeast Asia: Translation of
Contemporary Japanese Scholarship on Southeast Asia (Ithaca: Cornell University Southeast
Asia Program, 1990), 75–108, khususnya 79–81.
44. P.P. Roorda van Eysinga, Handboek der land- en volkenkunde, geschied-, taal-, aardrijks- en
staatkunde van Nederlandsch Indië, 4 vol (Amsterdam: Van Bakkenes, 1841–50); Boland
dan Farjon, Islam in Indonesia, 7. (lihat Bab 4, cat. 2)
45. Fasseur, Indologen, 50.
46. P.J. Veth, Specimen e litteris orientalibus exhibens majorem partem libri As-Sojutii de
nominibus relativis inscripti Lubb al-Lubab (Leiden: Luchtmans, 1840), khususnya xix.
47. Paul van der Velde, Een Indische liefde: P.J. Veth (1814–1895) en de inburgering van
Nederlands-Indië (Nijmegen: Balans, 2000), 96, 261.
48. Albertus Meursinge, Specimen e litteris orientalibus, exhibens Sojutii librum de interpretibus
Korani, ex Ms. codice Bibliothecae Leidensis editum et annotatione illustratum (Lugduni
Batavorum: Luchtmans, 1839); dan Handboek van het Mohammedaansche regt, in de Maleische
taal; naar oorspronkelijke Maleische en Arabische werken (Amsterdam: Jan Müller, 1844) (bdk.
LOr. 1633); J.J. de Hollander, Handleiding tot de kennis der Maleische taal (Breda: Broese,
1845); Handleiding bij de beoefening der Maleische taal en letterkunde (Breda: Nys, 1856).
49. Bandingkan JALAL AL-DIN, 52, dengan LOr. 1743, 28.
50. Fasseur, Indologen, 149.
51. S. Keyzer, Kitab Toehpah, Javaansch-Mohammedaansch Wetboek (T e Hague: t.p., 1853).
Untuk pendekatan yang lebih awal terhadap naskah-naskah hukum Islam, lihat J.F.W. van
Nes, “Boedelscheidingen op Java volgens de kitab saphihi”, TNI 12–2 (1850): 257–61.
Mengenai upaya-upaya Meursinge dan Keijzer secara umum, lihat Léon Buskens, “Twee
negentiende eeuwse ontdekkers van het Islamitisch recht te Delft: Een begin van het debat
over theorie en praktijk”, dalam Paulien van der Grinten dan Ton Heukels, ed., Crossing
Borders: Essays in European and Private International Law, Nationality Law and Islamic Law
in Honour of Frans van der Velden (Deventer: Kluwer, 2006), 153–72.
52. Taco Roorda, Kitab Toehpah: Een Javaansch handboek voor het Mohammedaansch
regt (Leiden: Brill, 1874), v–vi; AA III, 1844; mengenai arti penting Engelhard, lihat
Weatherbee, “Raf es’ sources”, 69 dst.
53. Roorda, Kitab Toehpah, x.
54. S. Keijzer, Handboek voor het Mohammedaansch regt (T e Hague: Belinfante, 1853), i–iii.
Karyanya yang lebih belakangan mengenai hukum kriminal, berdasarkan sumber-sumber
berbahasa Arab dan Indonesia, dan sebuah kajian mengenai Abu Syuja‘ (w. setelah 1196),
menunjukkan sikap yang sama. S. Keijzer, Mohammedaansch Strafrecht naar Arabische,
Javaansche en Maleische Bronnen (T e Hague: Susan, 1857); dan Précis de Jurisprudence
musulmane selon le Rite châféite par Abou Chodjâ (Leiden: Brill, 1859).
55. W.L. Ochsenwald, “T e Jidda Massacre of 1858”, Middle Eastern Studies 13–3 (1977):
314–26.
56. Keijzer, Onze tijd, 52. (lihat Bab 3, cat. 56)
57. Keijzer, Onze tijd, khususnya.120–26.
58. Marc Gaborieau, “Muslim Saints, Faquirs and Pilgrims in 1831: According to Garcin de
Tassy”, dalam Malik, Perspectives, 128–56 (lihat Bab 32 di atas).
59. G.K. Niemann, Inleiding tot de kennis van den Islam, ook met betrekking tot den Indischen
Archipel (Rotterdam: M. Wijt and Zonen, 1861), 325–27, 356–57.
60. S. Keijzer, ed., François Valentijn’s Oud en Nieuw Oost-Indiën (Amsterdam: Van Kesteren,
1862).