Page 31 - 27.9 Sách trai Cầu Vồng Yên thế

người huyện Tân Yên và xếp theo từng xã):

Ảnh: Nhóm nghĩa quân của Đề Thám
(hình chụp của trung úy Romain-Desfossés)
Người ta chú thế này:
Thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám (người đứng thứ 4- hàng 2, từ trái qua phải) và các tướng lĩnh,
nghĩa quân Yên Thế. Ảnh tư liệu

1- XÃ TÂN TRUNG

1. Lương Văn Nắm: Ở đất Yên Thế lúc này người đầu tiên dám hô hào

nhân dân vùng lên châm ngọn lửa đấu tranh chống Pháp. Cuối thế kỷ 19 đầu thế

kỷ 20 là Đề Hả xã Tân Trung ngày nay.

Đề Hả tên thật là Lương Văn Nắm người gốc ở thôn Gia Tiến của làng Hả.

Khi nổi dậy khởi nghĩa ông đã chọn địa hình thuận lợi cho mọi hoạt động của
nghĩa quân, là xóm Khủa, làng Hả, xã Tân Trung. Ông đã chuyển hẳn sang nơi

đó để xây dựng căn cứ. Sau khởi nghĩa người ta gọi là Đề Hả, Đề Nắm, Thống
Hả, Thống Nắm, Đại Hả, Đại Nắm.

Sáng ngày 16-3-1884 (tức ngày 19 tháng 2 năm Giáp Thân) sau khi nắm
chắc kế hoạch của giặc Pháp lên Đức Lân, Đề Hả đã chọn 400 tay súng thiện xạ

đón đường phục kích tại Đức Lân. Khi cả đoán quân xâm lược đã lọt hẳn vào

trận địa mai phục của nghĩa quân, ông mới cho nổ súng lệnh, lập tức 4 phía trận
địa tiếng súng nổ liên hồi vang động cả 1 vùng rừng núi mênh mông. Giặc Pháp

bị tấn công bất ngờ nên hoang mang không biết đâu mà tránh, bị nghĩa quân tiêu

diệt. Những tên sống sót vội vã bỏ súng đạn cắm đầu chạy thục mạng thoát thân.

Sau trận phục kích mở màn tại Đức Lân toàn thắng Đề Hả thu quân về và

ngay chiều hôm đó 16-3-1884 (tức ngày 19 tháng 2 năm Giáp Thân) ông đã mở
hội để ăn mừng chiến thắng tại đình Hả quê ông. Trong lễ tế cờ trước đông đảo

31