Page 1069 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๐๕๗

้
หลังฟองคดีหมายความว่าผู้กระท าความผิดดังกล่าวถูกฟองเป็นจ าเลยต่อศาลแล้ว แต่หากจ าเลยปฏิบัติตามที่
้
ตกลงไว้เพื่อแก้ไขฟื้นฟูผู้กระท าผิดจนครบถ้วน ศาลจะมีค าสั่งยุติคดีของจ าเลย
5

ประเทศไทยรับแนวคิดการเบี่ยงเบนคดีมาใช้เป็นมาตรการหนึ่งในการลดทอนความเป็นอาชญากรรม
ในคดียาเสพติด ดังจะเห็นได้จากพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ มาตรา ๙๔ พระราชบัญญัติ

ู
วัตถุที่ออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. ๒๕๕๙ มาตรา ๑๕๕ หรือพระราชบัญญัติฟนฟสมรรถภาพผู้กระท า
ื้
ความผิดเกี่ยวกับยาเสพติด พ.ศ. ๒๕๔๕ ที่ก าหนดหลักเกณฑ์บังคับให้ผู้กระท าผิดฐานเสพ มีไว้ในครอบครอง

จ าหน่ายหรือมีไว้ในครอบครองเพอจ าหน่ายในปริมาณที่ก าหนดในกฎกระทรวง ที่ไม่มีประวัติการกระท าผิดอน
ื่
ื่
ิ
หรืออยู่ระหว่างการรับโทษจ าคุกตามค าพพากษาให้เข้ารับการตรวจพิสูจน์การเสพหรือการติดยาเสพติดก่อนไม่
ว่าผู้นั้นจะยินยอมหรือไม่ก็ตาม และคณะอนุกรรมการฟนฟสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดมีอานาจวินิจฉัยว่าผู้เข้า
ู
ื้

รับการตรวจพสูจน์ผู้ใดเป็นผู้เสพหรือติดยาเสพติด จากนั้นคณะอนุกรรมการต้องจัดให้มีแผนการฟนฟ ู
ิ
ื้
สมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดตามมาตรา ๒๒ โดยค านึงถึงความหนักเบาของการเสพหรือติดยาเสพติดของผู้เข้ารับ
ื้
การฟื้นฟูสมรรถภาพ ซึ่งผู้เข้ารับการฟนฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดต้องถูกบังคับให้อยู่รับการฟนฟูสมรรถภาพ
ื้
ผู้ติดยาเสพติดตามแผนฟื้นฟสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดเป็นเวลาไม่เกินหกเดือน ซึ่งอาจขยายหรือลดระยะเวลา
ู
ู
ื้
การฟนฟสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดตามความเหมาะสมหากผู้เข้ารับการฟนฟสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดผู้ใด
ู
ื้

ได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดจนครบถ้วนตามที่กาหนดในแผนการฟื้นฟูและผลการฟื้นฟูเป็นที่พอใจ
ให้ถือว่าผู้นั้นพนจากความผิดที่ถูกกล่าวหา และให้คณะอนุกรรมการฟนฟสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติดมีค าสั่งให้
้
ู
ื้
ปล่อยตัวผู้นั้นไปและแจ้งผลให้พนักงานสอบสวนหรือพนักงานอัยการซึ่งด าเนินคดีอยู่ทราบแล้วแต่กรณี จะเห็น
ได้ว่าประเทศไทยรับเอาแนวคิดการเบี่ยงเบนคดีมาใช้กับผู้เสพหรือผู้ติดยาเสพติดมาระยะหนึ่งแล้ว ในรูปแบบ
ของ Pre-adjudication และถือเป็นแนวคิดที่สนับสนุนการด าเนินการบ าบัดรักษาผู้เสพหรือผู้ติดยาเสพติดโดย

ศาลหรือ Drug Courts ตามรูปแบบ Post-adjudication

๑.๒.๓ แนวคิดกำรลดอันตรำยจำกกำรใช้ยำเสพติด

ั
การลดอนตรายจากการใช้ยาเสพติด (Harm Reduction) หมายถึง การลดปัญหาหรือภาวะเสี่ยง
อันตราย การแพร่ระบาด การสูญเสียจากการใช้ยาเสพติดที่อาจเกิดกับบุคคล ชุมชนและสังคม เป็นการป้องกัน

ั
ั
อนตรายโดยการท าให้เกิดพฤติการณ์ที่เป็นอนตรายลดลงในขณะที่ผู้ใช้ยาเสพติดยังไม่สามารถหยุดหรือเลิก

5 Joanne Csete & Denise Tomasini-Joshi, (2018), Drug Courts: Equivocal Evidence on a Popular

Intervention, [Online], Available from : https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/drug-

courts-equivocal-evidence-popular-intervention-20160928.pdf, (วันที่ค้นข้อมูล : ๒๕๖๔, ๑๐ กรกฎาคม).