Page 192 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 192
๑๗๙
สั่งให้กักขังแทนค่าปรับแล้ว วันรุ่งขึ้นหรือหลังจากนั้นไม่กี่วัน ญาติได้น าเงินมาช าระค่าปรับแทน แต่มีผู้
จ าเลยบางคนเป็นเสาหลักและมีหน้าที่หาเงินเลี่ยงดูบุคคลในครอบครัว เมื่อต้องถูกกักขังแทนค่าปรับ ท าให้
ครอบครัวขาดรายได้ไม่สามารถหาเงินมาช าระค่าปรับได้ หรือจ าเลยบางคนประกอบอาชีพรับจ้างและได้รับ
ิ
ี
ค่าจ้างเป็นรายเดือน มักมีเงินไม่เพยงพอช าระค่าปรับในวันที่ศาลพพากษา หากจ าเลยดังกล่าวได้กลับไป
ท างานตามปกติเป็นที่เห็นได้แน่ชัดว่าสามารถน าเงินมาช าระค่าปรับภายใน ๓๐ วันได้ แต่เมื่อต้องถูกกักขัง
แทนค่าปรับเสียแล้ว ย่อมไม่มีโอกาสน าเงินมาช าระค่าปรับได้ จึงถูกกักขังแทนค่าปรับจนครบก าหนดโทษ
ปัจจุบันแม้จะแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญาโดยเปลี่ยนแปลงหลักเกณฑ์การก าหนดจ านวน
ื่
ิ่
ั
เงินที่ให้ถือเป็นอตราในการกักขังแทนค่าปรับเพมขึ้นเพอลดจ านวนวันที่ต้องกักขังแทนค่าปรับให้น้อยลง
32
ิ่
ั
โดยปัจจุบันให้ถืออตรา ๕๐๐ บาท ต่อ ๑ วัน แต่เนื่องจากมีการแก้ไขเพมเติมประมวลกฎหมายอาญา
33
เปลี่ยนแปลงอัตราโทษปรับใหม่ โดยเพิ่มอัตราโทษปรับสิบเท่าของโทษปรับเดิม จึงมีผลให้ผู้ต้องโทษปรับ
ต้องรับภาระช าระค่าปรับและถูกกักขังแทนค่าปรับมีจ านวนวันเพิ่มขึ้นไปด้วย
ื่
ส าหรับวิธียึดทรัพย์หรืออายัดสิทธิเรียกร้องในทรัพย์สินเพอใช้ค่าปรับนั้น แม้เป็นวิธีบังคับโทษปรับ
ที่ตรงตามวัตถุประสงค์การลงโทษปรับที่มุ่งบังคับเอากับทรัพย์สินของจ าเลย แต่ในทางปฏิบัติศาลหรือ
พนักงานอัยการมักจะไม่เลือกใช้วิธีการดังกล่าว เพื่อขยายความให้ชัดเจนจึงอาจแยกปัญหาออกได้ดังนี้
ื่
(๑) การยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องในทรัพย์สินเพอใช้ค่าปรับนั้น มาตรา ๒๙/๑
ื
วรรคหนึ่ง บัญญัติให้ศาลมีอานาจออกหมายบังคับคดีเพอการยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องใน
ื่
ิ
ทรัพย์สินของจ าเลยเพอใช้ค่าปรับได้เมื่อพนก าหนดเวลา ๓๐ วัน นับแต่วันที่ศาลพพากษา ดังนั้น ในวันที่
้
ิ
ศาลพพากษาให้ปรับจ าเลย หากจ าเลยไม่ช าระค่าปรับ ศาลสามารถบังคับโทษปรับได้วิธีเดียว คือ กักขัง
จ าเลยแทนค่าปรับไปพลางก่อน
(๒) ขั้นตอนการยึดทรัพย์สินหรืออายัดสิทธิเรียกร้องในทรัพย์สินเพอใช้ค่าปรับนั้น มาตรา
ื่
ิ
่
๒๙/๑ วรรคสอง บัญญัติให้น าประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความแพงมาใช้บังคับโดยอนุโลม ซึ่งการ
ด าเนินการมีขั้นต่าง ๆ มากมาย เช่น การสืบหาทรัพย์สิน น ายึด ประเมินราคา การขายทอดตลาด ตลอดจน
ขั้นตอนการตรวจสอบความถูกต้อง ซึ่งต้องใช้เวลานานพอสมควรกว่าจะด าเนินการเสร็จสิ้น จ าเลยอาจถูก
กักขังแทนค่าปรับจนครบก าหนดเสียก่อน ทั้งในการออกหมายกักขังแทนค่าปรับ ศาลระบุวันกักขังตาม
จ านวนค่าปรับ เมื่อครบก าหนดเวลา ๓๐ วัน จ าเลยยังไม่ช าระค่าปรับ ศาลมีอานาจกักขังจ าเลยแทน
ค่าปรับต่อไปได้ ศาลจึงมักจะไม่เปลี่ยนแปลงวิธีการดังกล่าว
(๓) ขาดหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงในการบังคับคดี โดยแม้มาตรา ๒๙/๑
ั
วรรคสอง บัญญัติให้เจ้าพนักงานศาลที่ได้รับการแต่งตั้งหรือพนักงานอยการมีหน้าที่ในการด าเนินการ
32 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๐.
33 พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ๒๒) พ.ศ. ๒๕๕๘, พระราชบัญญัติแก้ไข
เพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ๒๖) พ.ศ. ๒๕๖๐, ส านักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา.
