Page 188 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 188
๑๗๕
การลงโทษปรับของไทยมิได้เป็นไปตามวัตถุประสงค์เท่าที่ควร เนื่องจากโทษปรับตามประมวลกฎหมาย
อาญาไทยเป็นการก าหนดโทษปรับแบบบมีอัตราขั้นต่ าและขั้นสูง แม้การก าหนดโทษปรับในลักณะดังกล่าว
กฎหมายจะเปิดโอกาสให้ศาลการใช้ดุลพินิจก าหนดจ านวนเงินค่าปรับให้ได้สัดส่วนและเหมาะสมกับจ าเลย
ิ
แต่ละบุคคล ในการลงโทษศาลอาจพจารณาถึงความร้ายแรงในการกระท าความผิด ฐานะทางการเงินและ
ื่
ความสามารถในการช าระค่าปรับของจ าเลย เพอน ามาก าหนดจ านวนเงินค่าปรับให้ได้สัดส่วนกับจ าเลยแต่
ิ
ั
ละบุคคลได้ แต่ศาลจะใช้ดุลพนิจก าหนดอตราค่าปรับให้ต่ ากว่าอตราที่กฎหมายก าหนดและสูงกว่าอตราที่
ั
ั
กฎหมายก าหนดไม่ได้ ซึ่งไม่สอดคล้องกับเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะสถานการณ์
ปัจจุบันที่ประเทศก าลังประสบปัญหาการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า ๒๐๑๙ ส่งผลให้
ประชาชนมีฐานะยากจนลงอย่างเฉียบพลัน ท าให้จ าเลยซึ่งมีฐานะยากจนไม่สามารถช าระค่าปรับได้ เมื่อไม่
ช าระค่าปรับก็ต้องถูกกักขังแทนค่าปรับ นอกจากจ าเลยต้องสูญเสียอสรภาพโดยไม่สมควร บุคคลใน
ิ
ครอบครัวได้รับความเดือดร้อน และท าให้รัฐต้องสูญเสียงบประมาณในการรับภาระดูแลจ าเลยเพมขึ้นแล้ว
ิ่
มีผลให้การบังคับใช้กฎหมายเป็นไปโดยไม่เสมอภาค ฐานะทางเศรษฐกิจย่อมส่งผลกระทบต่อบุคคลไม่เท่า
เทียมกัน โดยในความผิดลักษณะเดียวกัน จ าเลยซึ่งมีฐานะยากจนกลับได้รับผลของการกระท าที่รุนแรงกว่า
เพราะหากไม่มีเงินช าระค่าปรับก็ต้องถูกกักขังแทนค่าปรับ
ปัจจุบันหลายประเทศเลือกน าการลงโทษปรับตามรายได้ (Day Fines) มาใช้ในการลงโทษ
ั
ผู้กระท าความผิด โดยแนวคิดในการลงโทษปรับตามรายได้เป็นแนวคิดในการลงโทษปรับที่ก าหนดอตรา
ื่
ค่าปรับให้มีความสัมพนธ์กับรายได้เฉลี่ยของในแต่ละวันของผู้กระท าความผิดเพอให้การลงโทษปรับแก่
ั
ผู้กระท าความผิดมีประสิทธิภาพในการยับยั้งมิให้ผู้กระท าความผิดกระท าความผิดอก โดยแนวคิดการ
ี
ลงโทษปรับตามรายได้นอกจากจะช่วยหลีกเลี่ยงการจ าคุกแล้ว ยังช่วยให้การลงโทษปรับบรรลุวัตถุประสงค์
ของการลงโทษไม่ว่าผู้กระท าความผิดที่มีร่ ารวยหรือยากจนก็ตามเพราะเป็นการค านวณค่าปรับจากรายได้
โดยเฉลี่ยของผู้กระท าความผิด แต่การปรับตามรายได้นั้นข้อมูลทางเศรษฐกิจของผู้กระท าความผิดเป็นสิ่ง
ส าคัญที่ท าให้การค านวณรายได้ของผู้กระท าความผิดเป็นไปโดยถูกต้อง ศาลจึงต้องทราบข้อมูลเกี่ยวกับ
รายได้ของผู้กระท าความผิด ซึ่งมีความจ าเป็นที่ศาลต้องมีอานาจในการเข้าถึงข้อมูลทางการเงินของจ าเลย
และแหล่งข้อมูลที่ได้มาต้องมีความน่าเชื่อถือ ส าหรับประเทศไทยนั้นการน าโทษปรับตามรายได้มาใช้อาจ
เกิดปัญหาในทางปฏิบัติเนื่องจากรายได้ของประชาชนส่วนใหญ่ไม่มีการจัดเก็บไว้ในฐานข้อมูลประชากร
ของรัฐ หากให้ศาลไต่สวนข้อเท็จจริงเกี่ยวกับฐานะจากผู้กระท าความผิดอาจได้ข้อมูลที่ผิดพลาด ทั้งอาจ
ิ
ิ
ท าให้การพจารณาพพากษาคดีเป็นไปโดยชักช้าและเกิดความเสียหายแก่ผู้กระท าความผิดยิ่งกว่าการ
ลงโทษปรับแบบตายตัว
ั
การบังคับโทษปรับในต่างประเทศนั้น บางประเทศ เช่น ประเทศองกฤษและสหรัฐอเมริกา
เมื่อศาลพพากษาให้ปรับต้องบังคับโทษทนที บางประเทศ เช่น ประเทศฝรั่งเศสและเยอรมัน จะบังคับโทษ
ิ
ั
ปรับได้เมื่อคดีถึงที่สุดแล้ว โดยในการบังคับโทษปรับศาลจะก าหนดระยะเวลาในการช าระค่าปรับก่อน
มีการจูงใจให้หาเงินมาช าระค่าปรับทันที เช่น ประเทศฝรั่งเศสมีการให้สัดส่วนกับผู้ที่ช าระค่าปรับในเวลาที่
ก าหนด ประเทศสหรัฐอเมริกามีการยกหนี้ให้ทั้งหมดหรือบางส่วนหากปรากฏว่าได้ใช้ความพยายามอย่าง
