Page 194 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21
P. 194
๑๘๑
(๒) การอนุญาตให้ท างานบริการสังคมหรือท างานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับ
ิ
ิ
38
กฎหมายก าหนดให้อยู่ในดุลพนิจของศาล โดยตามแนววิธีปฏิบัติงานของศาล ผู้พพากษาเจ้าของส านวน
หรือองค์คณะเป็นผู้พจารณาสั่งในเรื่องดังกล่าว ดังนั้น การที่จ าเลยจะได้รับอนุญาตให้ท างานบริการสังคม
ิ
หรือท างานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับหรือไม่ จึงขึ้นอยู่กับดุลพนิจของผู้พพากษาเจ้าของส านวนหรือ
ิ
ิ
ิ
องค์คณะ ซึ่งต้องยอมรับว่าผู้พพากษาแต่ละท่านมีดุลพนิจไม่เหมือนกัน จ าเลยบางคนจึงอาจไม่ได้รับ
ิ
อนุญาตให้ท างานบริการสังคมหรือท างานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับ หรือจ าเลยบางคนอาจได้รับ
อนุญาตแต่เพียงบางส่วนก็ได้
(๓) ในการพิจารณาอนุญาตให้ท างานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับนั้น
39
ิ
กฎหมายก าหนดให้ศาลพจารณาถึงฐานะการเงิน ประวัติและสภาพความผิดของจ าเลยด้วย โดยระเบียบ
ข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรมว่าด้วยการก าหนดจ านวนชั่วโมงที่ถือเป็นการท างานหนึ่งวัน และแนว
ปฏิบัติในการท างานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับ และเปลี่ยนแปลงสถานที่กักขัง
พ.ศ. ๒๕๔๖ ก็ก าหนดให้คดีบางประเภทที่ไม่ควรอนุญาตให้ท างานแทนค่าปรับ ได้แก่ ความผิดที่ได้กระท า
ั
ไปด้วยเจตนาร้ายหรือทุจริตฉ้อฉล อนมีผลกระทบต่อสาธารณชนส่วนรวม หรือความผิดที่กฎหมายมุ่ง
ประสงค์จะลงโทษในทางทรัพย์สินต่อผู้กระท าผิดเพอมิให้ผู้นั้นได้รับประโยชน์จากการกระท าความผิด เช่น
ื่
ความผิดฐานฉ้อโกงประชาชน ความผิดเกี่ยวกับการค้ายาเสพติด ความผิดเกี่ยวกับการฟอกเงิน ความผิด
ตามกฎหมายว่าด้วยหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ ความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการประกอบกิจการ
สถาบันการเงินหรือความผิดตามกฎหมายศุลกากร เป็นต้น
นอกจากปัญหาดังกล่าวแล้ว ยังพบว่ากฎหมายบางฉบับ เช่น พระราชบัญญัติภาพยนตร์
และวีดีทัศน์ก าหนด พ.ศ. ๒๕๕๑ กฎหมายก าหนดอัตราโทษปรับไว้สูงมากเพื่อจ ากัดดุลพินิจของศาลในการ
ื
ให้ท างานบริการสังคมหรือสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับ และไม่ก าหนดโทษจ าคุก เพอไม่ให้ศาลใช้
ดุลพินิจรอการลงโทษ (กฎหมายเดิม)
จึงเห็นได้ว่า มาตรการในการท างานบริการสังคมหรือท างานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับตาม
ิ
ประมวลกฎหมายอาญาไทยนั้น กฎหมายมิได้เปิดโอกาสให้ศาลใช้ดุลพนิจอย่างเต็มที่เพอให้โอกาสจ าเลย
ื่
ั
สามารถท างานบริการสังคมหรือท างานสาธารณประโยชน์แทนค่าปรับได้ จึงยังมีจ าเลยที่ต้องถูกกักขงแทน
ค่าปรับในวันที่ศาลพิพากษาอยู่อีก แม้ค่าปรับที่ศาลก าหนดจะมีจ านวนไม่สูงมาก
นอกจากนั้น ผู้ศึกษาเห็นว่าปัญหาส่วนหนึ่งที่ท าให้จ าเลยถูกกักขังแทนค่าปรับ เกิดจากการบังคับ
ใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัดขาดความยืดหยุ่น เช่น การผ่อนช าระค่าปรับ ไม่มีกฎหมายให้ศาลมีอานาจ
กระท าได้ แต่ศาลฎีกาเคยมีค าวินิจฉัยว่า ศาลมีอ านาจใช้ดุลพินิจให้จ าเลยผ่อนช าระค่าปรับได้
ิ
ค าพพากษาฎีกาที่ ๑๕๗๙/๒๕๒๑ โทษปรับนิติบุคคลถูกกักขังแทนค่าปรับไม่ได้ การขอผ่อนช าระ
ิ
ค่าปรับถือว่าจ าเลยไม่ช าระค่าปรับไม่ได้ ศาลผ่อนผันให้จ าเลยช าระค่าปรับช้าเร็วเพยงใด แล้วแต่ดุลพนิจ
ี
38 เรื่องเดียวกัน
39 เรื่องเดียวกัน วรรคสอง.
