Page 558 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๕๔๖

ิ
ิ่
รับรองไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา มาตรา ๔๔/๑ ที่ได้มีการแก้ไขเพมเติมตาม
ิ่
พระราชบัญญัติแก้ไขเพมเติมประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา (ฉบับที่ ๒๔) พ.ศ. ๒๕๔๘ ให้
ิ
ั
ื่
ผู้เสียหายมีสิทธิยื่นค าร้องขอเรียกค่าสินไหมทดแทนความเสียหายอน ๆ นอกเหนือจากที่พนักงานอยการ
ื่
เรียกแทนได้ เพอให้ได้รับการเยียวยาความเสียหายหรือชดเชยการสูญเสียได้โดยสะดวก รวดเร็ว ประหยัด
และเป็นธรรม
อย่างไรก็ตามการเรียกร้องค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา ในอดีตมีประเด็นปัญหาเกี่ยวกับ

คุณสมบัติของผู้เสียหาย ซึ่งศาลฎีกาได้วางหลักการว่า ผู้เสียหายที่จะมีสิทธิยื่นค าร้องขอเรียกค่าสินไหม
ิ
ทดแทนในคดีอาญา นอกจากจะต้องเป็นผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา
มาตรา ๒ (๔) แล้ว จะต้องเป็น "ผู้เสียหายโดยนิตินัย" ด้วย กล่าวคือ ผู้เสียหายจะต้องไม่มีส่วนร่วมในการ

กระท าความผิด หรือยินยอมให้มีการกระท าความผิดต่อตนเอง หรือเป็นผู้ก่อให้เกิดการกระท าความผิด
หรือมีส่วนประมาทอยู่ด้วย
๑
์
เมื่อผู้เสียหายมิได้เป็นผู้เสียหายโดยนิตินัยย่อมไม่อาจขอเข้าร่วมเป็นโจทกกับพนักงานอัยการ และ
ิ
ไม่อาจยื่นค าร้องขอเรียกค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญา ตามประมวลกฎหมายวิธีพจารณาความอาญา
มาตรา ๔๔/๑

จะเห็นได้ว่า การที่ศาลฎีกาวางหลักการยื่นค าร้องขอเรียกค่าสินไหมทดแทนว่าจะต้องเป็น
ผู้เสียหายโดยนิตินัย ท าให้เกิดข้อขัดข้องต่อผู้เสียหายซึ่งเป็นเหยื่ออาชญากรรมไม่อาจเข้าถึงความยุติธรรม

ได้โดยรวดเร็วตามเจตนารมณ์ของบทบัญญัติมาตรา ๔๔/๑ และผู้เสียหายที่แม้จะมีส่วนในการกระท า

ความผิดก็ดี ก่อให้เกิดการกระท าความผิดก็ดี ยินยอมให้ผู้กระท าความผิดกระท าต่อตนเองก็ดี หรือในกรณี
ประมาทผู้เสียหายมีส่วนประมาทอยู่ด้วยก็ดี แต่ความเสียหายที่ผู้เสียหายได้รับยังไม่ได้รับการเยียวยา

ผู้เสียหายจึงต้องด าเนินการยื่นฟองผู้กระท าความผิดฐานละเมิดเป็นคดีแพงต่างหาก ท าให้ผู้เสียหายเสีย
้
่
ค่าใช้จ่ายมากขึ้น และผู้เสียหายไม่อาจได้รับการเยียวยาโดยเร็ว แต่ข้อขัดข้องดังกล่าวศาลฎีกาได้วาง
หลักการใหม่ โดยผู้เสียหายไม่จ าต้องเป็นผู้เสียหายโดยนิตินัยอกต่อไป หากผู้เสียหายได้รับความเสียหาย
ี
จากการกระท าความผิดของผู้กระท าความผิด แม้ผู้เสียหายจะมีส่วนในการกระท าความผิด หรือมีส่วน
ประมาทอยู่ด้วย ก็มีสิทธิยื่นค าร้องขอเรียกค่าสินไหมทดแทนในคดีอาญาได้ โดยคดีในส่วนแพงศาลจะ
่
ี
พเคราะห์ถึงพฤติการณ์ว่าฝ่ายใดเป็นผู้ก่อให้เกิดความเสียหายยิ่งหย่อนกว่ากันเพยงใด เพอก าหนดจ านวน
ิ
ื่
เงินค่าเสียหาย ต่อมาศาลฎีกาโดยที่ประชุมใหญ่วินิจฉัยในท านองเดียวกัน
๒
ค าพิพากษาฎีกาที่ ๕๔๐๐/๒๕๖๐ (ประชุมใหญ่) ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา
๔๔/๑ บัญญัติว่า "ในคดีที่พนักงานอยการเป็นโจทก์ ถ้าผู้เสียหายมีสิทธิที่จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทน
ั
เพราะเหตุที่ได้รับอนตรายต่อชีวิต ร่างกาย หรือได้รับความเสื่อมเสียต่อเสรีภาพในร่างกาย ชื่อเสียงหรือ
ั
ได้รับความเสียหายในทางทรัพย์สินอันเนื่องมาจากการกระท าความผิดของจ าเลย ผู้เสียหายจะยื่นค าร้อง

๑ ค ำพิพำกษำฎีกำที่ ๕๔๑๙/๒๕๕๔, ๘๗๙๓/๒๕๕๖, ๗๘๐๗/๒๕๕๙
๒ ค ำพิพำกษำฎีกำที่ ๑๔๐๒๓/๒๕๕๗