Page 215 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 215
ดุลพาห
ควบคู่ไปกับข้อเสนอ ประการที่สาม คือการปรับกระบวนพิจารณาและกระบวนการ
ในศาล ผู้เขียนเสนอให้แก้ไขกฎหมายวิธีพิจารณาความให้สลับซับซ้อนน้อยลง เอื้อต่อ
ประชาชนทั่วไปที่สามารถดำาเนินคดีได้เอง ศาลต้องจัดให้มีเจ้าพนักงานศาลในการช่วยเหลือ
ให้ประชาชนดำาเนินคดีได้ด้วยตนเอง และผู้พิพากษาควรปรับบทบาทเชิงรับที่คุ้นชินในระบบ
กล่าวหามาเป็นเชิงรุกตามระบบไต่สวนเหมือนประเทศภาคพื้นยุโรป เพื่อให้ความเป็นธรรม
แก่คู่ความ ไม่ว่าจะมีทนายความหรือไม่ก็ตาม
ข้อเสนอที่สำาคัญอีกประการของผู้เขียนคือ การปรับระบบการเรียนการสอนกฎหมาย
ในสหรัฐอเมริกาให้ง่ายขึ้น เร็วขึ้น และเสียค่าใช้จ่ายน้อยลง กับเสนอให้มีการอนุญาตให้
ผู้ไม่ได้รับใบอนุญาตทนายความสามารถปฏิบัติหน้าที่บางอย่างที่ปัจจุบันเฉพาะทนายความ
จึงจะทำาได้ เช่น การดำาเนินคดีที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน และการให้คำาปรึกษาบางกรณี ควรอนุญาต
ให้ผู้ผ่านการอบรมเป็น Paralegal ที่ยังไม่จบปริญญาทางกฎหมายสามารถทำาได้ เป็นต้น
โดยเทียบเคียงกับผู้ประกอบวิชาชีพทางสาธารณสุขที่มีการกำาหนดให้พยาบาลและเภสัชกร
สามารถปฏิบัติหน้าที่บางอย่างซึ่งเดิมเคยกำาหนดว่าเป็นงานของแพทย์เท่านั้น กับเสนอให้ใช้
ระบบจำาแนกคดีอาญาเป็นหลายประเภท เพราะคดีที่มีความร้ายแรงและความซับซ้อน
ต่างกัน จะมีความต้องการความช่วยเหลือจากทนายความที่ต่างกัน
ในบทสรุป ผู้เขียนเน้นยำ้าว่า ข้อเสนอข้างต้นสามารถทำาให้เป็นจริงได้ แม้อาจจะมี
การต่อต้านจากวิชาชีพทนายความบ้างก็ตาม โดยยกตัวอย่างว่า มีกรณีที่บริษัทที่ให้บริการ
แบบพิมพ์และคำาปรึกษาออนไลน์ถูกสมาคมวิชาชีพกฎหมายฟ้องว่าประกอบวิชาชีพ
ทนายความโดยไม่ได้รับอนุญาต (Unauthorised Practice of Law : UPL) ทั้งให้ข้อสังเกต
ว่ากฎหมายสารบัญญัติที่มีความสลับซับซ้อนก็เป็นสาเหตุของการต้องพึ่งพาทนายความในการ
ให้คำาปรึกษาและดำาเนินคดีเช่นกัน แต่การแก้ไขกฎหมายสารบัญญัติในสหรัฐอเมริกาอาจทำาได้
ยาก เพราะมีกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ คอยต่อต้าน กับนำาเสนอว่า การนำาเทคโนโลยีเข้ามาแก้
ปัญหาต้องคำานึงด้วยว่าเทคโนโลยีก็อาจมีความสลับซับซ้อนในตัวเอง ซึ่งอาจเป็นอุปสรรค
ในการเข้าถึงความยุติธรรมได้เช่นกัน
หนังสือเล่มนี้เหมาะแก่ผู้อ่านที่สนใจมุมมองในเชิงการบริหารงานยุติธรรม
เปรียบเทียบ โดยเฉพาะผู้เกี่ยวข้องกับระบบงานศาลยุติธรรม ข้อความสำาคัญของหนังสือ
เล่มนี้ที่มีไปถึงผู้บริหารงานศาล (หลักคือในสหรัฐอเมริกา แต่น่าจะหมายถึงทั่วโลกด้วย)
204 เล่มที่ ๒ ปีที่ ๖๕
