Page 68 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 68
ดุลพาห
ข้อพิพาททางการค้าโดยการอนุญาโตตุลาการ ที่ได้รับความนิยมจนขยายวงกว้างออกไป
ในประเทศและภูมิภาคต่างๆ ของโลกนั้น ก็เนื่องมาจากการอนุญาโตตุลาการได้พัฒนา
ข้อได้เปรียบบางประการที่การฟ้องร้องคดีกันในศาลไม่อาจสนองตอบได้
ในข้อที่ได้เปรียบกว่าการดำาเนินคดีทางศาลนั้น ที่เห็นได้ชัดและมักมีการกล่าวถึงกัน
ทั่วไป ได้แก่
๑. การที่คู่กรณีมีสิทธิเลือกหรือทำาความตกลงเกี่ยวกับกระบวนพิจารณาข้อพิพาท
ของตน ตลอดจนเลือกบุคคลที่จะพิจารณาและชี้ขาดข้อพิพาทของตนด้วย ทำาให้ได้กระบวน
พิจารณาที่คู่กรณีเห็นว่าเหมาะสมกับลักษณะข้อพิพาทของตน ตลอดจนได้บุคคลที่มีความรู้
ความชำานาญในสาขาที่พิพาท (party autonomy)
๒. กระบวนการพิจารณาข้อพิพาทในระบบอนุญาโตตุลาการ มีข้อแตกต่างที่สำาคัญ
จากกระบวนพิจารณาของศาล คือ โดยประเพณีปฏิบัติในฐานะที่เป็นระบบการระงับข้อพิพาท
ทางเลือกประการหนึ่งจะทำาการพิจารณาเป็นการลับ ในทำานองเดียวกับการไกล่เกลี่ยหรือ
ประนอมข้อพิพาท ที่ไม่เปิดเผยกระบวนพิจารณาโดยทั่วไปดังจะเห็นได้จากข้อบังคับของ
๓
๔
สถาบันอนุญาโตตุลาการต่างๆ ที่มักระบุให้ทำาการพิจารณาเป็นการลับ ในขณะที่กระบวน
พิจารณาในศาลจะเป็นตรงกันข้าม คือโดยทั่วไปจะดำาเนินกระบวนพิจารณาโดยเปิดเผย
(confidentiality and non-publication)
๓. การบังคับตามคำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้นจากผลของอนุสัญญากรุงนิวยอร์ก
ว่าด้วยการยอมรับการบังคับตามคำาชี้ขาดอนุญาโตตุลาการ ๑๙๕๘ ซึ่งมีประเทศต่างๆ
เป็นภาคีจำานวนมาก ทำาให้คำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนอกจากสามารถบังคับได้ในประเทศ
ที่ทำาคำาชี้ขาดแล้วยังสามารถบังคับได้ในประเทศต่างๆ ที่เป็นภาคีของอนุสัญญาฉบับดังกล่าว
ด้วย ทำาให้คำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการมีข้อได้เปรียบคำาพิพากษาของศาลอย่างเห็นได้ชัด
เป็นรูปธรรม โดยเฉพาะในกรณีของการอนุญาโตตุลาการทางการค้าระหว่างประเทศ และ
คู่กรณีมีกิจการหรือสินทรัพย์อยู่ในหลายประเทศ (enforcement)
๓. Riskin, Westbrook, Guthrie, Reuben & Robbennolt, ‘Dispute Resolution and Lawyers, 3 Ed.
rd
Thomson West, 2005, pp 439.
๔. เช่น ข้อบังคับของสำานักงานศาลยุติธรรมว่าด้วยอนุญาโตตุลาการ สถาบันอนุญาโตตุลาการ ข้อ ๓๖,
ข้อบังคับสถาบันอนุญาโตตุลาการว่าด้วยอนุญาโตตุลาการ ข้อ ๕๐ และ UNCITRAL Art. 28.3 เป็นต้น
แต่ในข้อบังคับอนุญาโตตุลาการของสภาหอการค้าไทย และ ICC Rules of Arbitration กลับไม่ปรากฏ
ข้อบังคับในลักษณะดังกล่าว แต่กระบวนพิจารณาในทางปฏิบัติไม่แตกต่างกัน.
พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๖๑ 57
