Page 136 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 136
๑๑๗
๓
(sense-perception) เป็นเพียงอารมณ์ที่ยึดเหนี่ยวจิตให้รู้ (จิตเป็นธรรมชาติที่รู้อารมณ์ ) หากอารมณ์
ที่เกิดขึ้นไม่ประกอบด้วยความคิดปรุงแต่ง ไม่หน่วงอารมณ์ที่ผ่านไปแล้วในอดีตและหรืออนาคตที่ยัง
๔
มาไม่ถึง และเป็นจิตที่เป็นปัจจุบันสันตติ แล้ว อารัมมณะ/อารมณ์นี้ก็เป็นเพียง sense-objected แต่
หากเกิดการตีความสิ่งเร้าในทางที่ปฏิเสธย่อมเกิดความไม่พอใจกิเลสสายโทสะย่อมเกิด หากตีความ
ในทางที่ยอมรับย่อมเกิดความพอใจกิเลสสายโลภะย่อมเกิด หากวางเฉยในอารมณ์ที่เกิดภาษาเรียก
สิ้นคิด อารมณ์ก็ไม่เกิด อย่างไรก็ตาม หากความโกรธเกิดขึ้นแล้วยังเกิดความยินดี (อิฏฐารมณ์) ใน
ความโกรธความโกรธจะเพิ่มทวีคูณเป็นโทสะและพยาบาทเกิดตามมา หากเกิดความโกรธแล้วไม่ยินดี
(อนิฏฐารมณ์) ในความโกรธความโกรธก็จะค่อยดับลง ผู้วิจัยได้เขียนผังกระบวนการเกิดอารมณ์โดย
ปราศจากความคิดต่อจากผังเดิมดังนี้
วางเฉย
พยาบาท
โลภะ โกรธ ยินดี
โทสะ โทสะ
การเรียนรู้ ไม่ยินดี
ยอมรับ ปฏิเสธ
ประสบการ
ณ์ ดับลง
สิ่งเร้า การตีความสิ่งเร้า อารมณ์
ption (emotion)
การตีความสิ่ง
เร้าption
ประสบการ
ณ์
การเรียนรู้
ภาพที่ ๔.๓ กระบวนการเกิดอารมณ์โดยปราศจากความคิด (ทัศนะผู้วิจัย)
๓ พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ, ปรมัตถโชตกะ ปรจเฉทที่ ๑, ๒, ๖ จิต เจตสิก รป นิพพาน,
ิ
ู
ิ
(กรุงเทพมหานคร: ยูนินี้พับลิเคชั่น, ๒๕๒๖), หน้า ๕.
ื่
๔ หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช, ธรรมะเพอความพนทุกข์ วัดสวนสันตธรรม, [ออนไลน์], แหล่งที่มา:
้
ิ
https://www.dhamma.com/present-moment-continuity [๑๑ เมษายน ๒๕๖๔].
