Page 170 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 170
๑๕๑
วิเคราะห์เนื้อความในพระ ตีความเชิงจิตวิทยาส าหรับ
เนื้อความเดิมจากพระไตรปิฎก
สูตร งานวิจัยนี้
หรือ คนชั่วจะอยู่กับคนดีไม่ได้
ความโกรธจะอยู่กับเมตตาไม่ได้
คือ ขณะจิตเกิดความโกรธจะ
ปราศจากเมตตา ในทำนอง
เดียวกัน ขณะจิตเกิดเมตตาจะ
ปราศจากความโกรธ จะเกิดขึ้น
พร้อมกับเมตตาไม่ได้ เมื่อ
เมตตาเกิด (ท้าวสักกะ)เกิด
ความโกรธ (ยักษ์) ย่อมไม่มี
โอกาสเกิดขึ้นได้เลย เพราะ
เมตตาเป็นปรปักษ์ต่อความ
โกรธ
วิเคราะหคาถาท้าวสักกะเชิงพุทธจิตวิทยาได้ว่า
์
๑. “เราเป็นผู้มีจิตไม่ถูกโทสะกระทบกระทั่ง เป็นผู้ที่ใครๆ จะชักนำไปไม่ได้ง่าย”
ตีความได้ว่า ท่านมีสติในระดับจิตสำนึกที่สามารถระงับความโกรธไม่ให้เกิดต่อไปเป็นโทสะได้แล้ว
(ขั้นการเกิดสายโทสะ: อรติ-->ปฎิฆะ-->โกธะ-->โทสะ-->พยาบาท)
๒. “เราไม่โกรธใครมานานแล้ว” ตีความได้ว่า ท่านมีสติในการดำเนินชีวิตไม่ให้เกิด
ความโกรธหากมีความโกรธท่านก็ใช้เมตตาบารมี และขันติบารมีข่มความโกรธได้ทัน
๓. “ความโกรธไม่ฝังอยู่ในใจเรา” ตีความได้ว่า เจริญพัฒนาจิตด้วยการเจริญสติตัด
การเกิดดับของความโกรธไม่ให้ผังอยู่ในใจก็คือไม่ตกลง ภวังคจิต (พุทธศาสนา) หรือจิตใต้สำนึก(ทาง
จิตวิทยา)
๔. “ถึงเราโกรธก็ไม่กล่าวคำหยาบ และคำไม่ชอบเป็นอันขาดเราเห็นประโยชน์ตน
จึงบังคับตนได้” ตีความได้ว่า ท่านยังไม่ได้บรรลุอรหันต์ ท่านอาจเป็นอริยบุคคลชั้น พระโสดาบัน
หรือไม่ก็ พระสกิทาคามี เพราะท่านยังมีความโกรธที่สามารถระงับ (Conquer) หรือ ทางจิตวิทยา
(control) ได้ ด้วยหลักเมตตาบารมีและขันติบารมี
