Page 72 - Thesis PhD Anger by Chaichana

๕๔

การด่าการบริภาษเพื่อนพรหมจารี พราหมณ์ธัมมิกะ เพราะเหตุนั้นแล เธอพึง สำเหนียกอย่างนี้ว่า
๙๘
“จิตของเราจักไม่ประทุษร้ายในเพื่อนพรหมจารีผู้เสมอตน”

สรุปเบื้องต้นได้ว่า เมื่อบุคคลผู้มีความโกรธเกิดขึ้นแล้วจะก่อให้เกิดโทษ ทางวาจา คือ ทำ
ให้พูดจาหยาบคาย กล้าด่าว่า ติเตียนผู้มีคุณได้เบียดเบียนอื่นวาจา และตนเองต้อง ทุกข์ใจจากคำพูดที่

ได้กระทำลงไปแล้ว

๓) โทษของความโกรธทางใจ ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท พบว่าโทษของความ

โกรธทางใจ ดังนี้ พระพุทธเจ้าตรัสว่า ธรรมในภายในนั้นแล เธอยังละไม่ได้ ซึ่งเป็นเหตุให้โทสธรรม
ครอบงำจิตของเธอไว้ได้ โทสธรรม (ธรรมคือโทสะ) เมื่อเกิดขึ้นภายใน (จิต) ของบุรุษ ย่อมเกิดขึ้น
๙๙
เพื่อไม่เป็นประโยชน์ เพื่อความทุกข์ เพื่อความอยู่ไม่ผาสุก
๑๐๐
พระพุทธเจ้าตรัสพระคาถาถึงโทษของโทสะ แก่สามีของสาวในตระกูลหนึ่งว่า ไฟเสมอ

ี
ด้วยราคะไม่ม โทษเสมอด้วยโทสะไม่มี ทุกข์เสมอด้วยเบญจขันธ์ไม่ม สุข(อื่น)ยิ่งกว่า ความสงบไม่มี
ี
๑๐๑
โทสะก่อให้เกิดสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ โทสะทำให้จิตกำเริบ โทสะเป็นภัยที่เกิดภายใน คน (ส่วนมาก) ไม่
รู้จักภัยนั้น คนโกรธไม่รู้จักผล คนโกรธไม่รู้จักเหตุ ความโกรธครอบงำนรชนเมื่อใด ความมืดบอดย่อม

๑๐๒
มีเมื่อนั้น
บุคคลบางคนในโลกนี้ผู้มีจิตอนโทสะประทุษร้าย ถ้าบุคคลนี้ตายในสมัยนี้ย่อมดำรงอยู่ใน
ั
นรกเหมือนถูกนำไปฝังไว้ ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะว่าจิตของบุคคลนั้นถูกโทสะประทุษร้าย ก็เพราะ
เหตุที่จิตยังคิดประทุษร้าย สัตว์บางพวกในโลกนี้หลังจากตายแล้วจึงไปเกิดในอบาย (ภาวะหรือที่อัน

ปราศจากความเจริญ) ทุคติ (ภาวะหรือที่ชั่ว) วินิบาต (ที่อันมีแต่ความร้อนรน) และนรก
๑๐๓
บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นสตรีก็ตาม เป็นบุรุษก็ตามเป็นผู้มักโกรธ มากด้วยความคับแคน
้
ใจ ถูกผู้อื่นว่ากล่าวแม้เล็กน้อยก็ขัดใจ โกรธพยาบาท ปองร้าย แสดงความโกรธความปองร้ายและ

โทษเล็กน้อยให้ปรากฏเพราะกรรมนั้นที่เขาให้บริบูรณ์ยึดมั่นไว้อย่างนั้น หลังจากตายแล้ว เขาจึงไป

๙๘ องฺ.ฉกฺก. (ไทย) ๒๒/๕๔/๕๓๐-๖๔๔.

๙๙ ม.มู. (ไทย) ๑๒/๑๗๖/๑๗๗-๕๕๔.
๑๐๐ สํ.ส. (ไทย) ๑๕/๑๑๓/๑๓๐-๓๙๖.
๑๐๑ ขุ.ธ. (ไทย) ๒๕/๒๐๒/๙๕-๗๘๕.

๑๐๒ ขุ.ม. (ไทย) ๒๙/๕/๒๐-๖๒๐.
๑๐๓ องฺ.เอกก. (ไทย) ๒๐/๔๓/๘-๔๑๑.