Page 70 - Thesis PhD Anger by Chaichana

๕๒

โทสะก่อให้เกิดสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์ โทสะทำให้จิตกำเริบ โทสะเป็นภัยที่เกิดภายในคน
(ส่วนมาก)ไม่รู้จักภัยนั้น คนโกรธไม่รู้จักผล คนโกรธไม่รู้จักเหตุ ความโกรธครอบงำนรชนเมื่อใด ความ

๙๐
มืดบอดย่อมมีเมื่อนั้น
้
บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นสตรีก็ตาม เป็นบุรุษก็ตามเป็นผู้มักโกรธ มากด้วยความคับแคน
ถูกผู้อื่นว่ากล่าวแม้เล็กน้อยก็ขัดใจ โกรธพยาบาท ปองร้าย แสดงความโกรธความปองร้ายและโทษ
เล็กน้อยให้ปรากฏเพราะกรรมนั้นที่เขาให้บริบูรณ์ยึดมั่นไว้อย่างนั้น หลังจากตายแล้ว เขาจึงไปเกิดใน

อบาย ทุคติวินิบาต นรก หลังจากตายแล้ว ถ้าไม่ไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก กลับมาเกิด เป็น

มนุษย์ในที่ใด ๆ เขาก็จะเป็นผู้มีผิวพรรณทราม
๙๑
พระพุทธเจ้าตรัสว่า ความโกรธจัดว่าเป็นผู้มีกลิ่นชั่วร้ายต้องไปอบาย โกธะ (ความโกรธ)

โมสวัชชะ (การพูดเท็จ) นิกติ (การโกง) โทพภะ (การประทุษร้ายมิตร) กทริยตา (ความตระหนี่)
อติมานะ (ความดูหมิ่น) อุสุยา (ความริษยา) อิจฉา (ความปรารถนา) วิจิกิจฉา (ความลังเลสงสัย)

ปรเหฐนา (การเบียดเบียนผู้อื่น) โลภะ (ความอยากได้) โทสะ (ความคิดประทุษร้าย) มทะ (ความมัว
เมา) โมหะ (ความหลง) สัตว์ผู้ประกอบด้วยกิเลสเหล่านี้จัดว่าเป็นผู้มีกลิ่นชั่วร้ายต้องไปอบาย ปิด

๙๒
พรหมโลกแล้ว
โทสะคือธรรมอันเป็นเหตุให้เนิ่นช้า สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่งไม่รู้ชัด ความ

เกิดความดับ คุณโทษและอุบายเครื่องสลัดทิฏฐิ ๒ ประการนี้ ตามความเป็นจริง สมณะหรือพราหมณ์

เหล่านั้น ชื่อว่าเป็นผู้มีราคะ มีโทสะ มีโมหะ มีตัณหา มีอุปาทาน เป็นผู้ไม่รู้แจ้ง เป็นผู้ยินดี ยินร้าย
พอใจในธรรมอันเป็นเหตุให้เนิ่นช้า ยินดีในธรรมอันเป็นเหตุให้เนิ่นช้า เรากล่าวว่า “พวกเขาไม่ พ้น

จากชาติ (ความเกิด) ชรา (ความแก่) มรณะ (ความตาย) โสกะ(ความเศร้าโศก) ปริเทวะ (ความคร่ำ

ครวญ) ทุกข์ (ความทุกข์กาย) โทมนัส (ความทุกข์ใจ) และอุปายาส(ความคับแค้นใจ)ไม่พ้นจาก
๙๓
ทุกข์”

โทสัคคิ เป็นสิ่งที่ควรละ ควรเว้น ไม่ควรเสพ เพราะบุคคลผู้มีโทสะ ถูกโทสะครอบงำ มีจิต
ถูกโทสะกลุ้มรุม ย่อมประพฤติทุจริตทางกาย ประพฤติทุจริตทางวาจา ประพฤติทุจริตทางใจ หลังจาก

๙๐ ขุ.ม. (ไทย) ๒๙/๕/๒๐-๖๒๐.
๙๑ ม.อุ. (ไทย) ๑๔/๒๙๒/๓๕๒-๔๑๐.

๙๒ ที.ม. (ไทย) ๑๐/๓๒๐/๒๔๘-๓๗๒.
๙๓ ม.มู. (ไทย) ๑๒/๑๔๒/๑๓๖-๕๕๔.