Page 65 - Thesis PhD Anger by Chaichana

๔๗

๓) ระดับมากที่สุด คือ โกรธระดับทำลายสิ่งของ ทำร้ายผู้อื่น รวมถึงการทำร้ายตัวเอง
หากทำไม่สำเร็จหรือยังไม่กระทำมักผูกโกรธด้วยการอาฆาต พยาบาท จองเวร ภาษาบาลีเรียก

ลักษณะอาการนี้ว่า อุปนาหะ
๖๙
๒.๒.๗ ประเภทของบุคคลที่มีความโกรธ

ในอาสีวิสสูตร ได้เปรียบเทียบประเภทของบุคคลที่มีความโกรธไว้ ๔ จำพวก ได้แก่

๑) เปรียบเหมือนอสรพิษ ที่มีพิษแล่นแต่ไม่ร้ายแรง คือพวกที่โกรธบ่อย ๆ แต่ความโกรธ

นั้นคงไม่อยู่นาน เปรียบเหมือนอสรพิษมีพิษแล่น แต่ไม่ร้ายแรง

๒) เปรียบเหมือนอสรพิษ ที่มีพิษแล่นแต่พิษไม่แล่น คือพวกที่ไม่โกรธบ่อย ๆ แต่ความ

โกรธนั้นคงอยู่นาน เปรียบเหมือนอสรพิษมีพิษร้าย แต่ไม่แล่น

๓) เปรียบเหมือนอสรพิษ ที่มีพิษแล่นและพิษร้าย คือพวกที่โกรธบ่อย ๆ และความโกรธ

นั้น คงอยู่นาน เปรียบเหมือนอสรพิษมีพิษแล่น และมีพิษร้าย

๔) เปรียบเหมือนอสรพิษ ที่มีพิษไม่แล่นและพิษไม่ร้าย คือพวกที่ไม่โกรธบ่อย ๆ และ
๗๐
ความ โกรธนั้นไม่คงอยู่นาน เปรียบเหมือนอสรพิษมีพิษไม่แล่น และมีพิษไม่ร้าย

๒.๒.๘ การแสดงความโกรธ

พระสาลีบุตรได้กล่าวถึงการแสดงความโกรธ ไว้ ๑๓ ขั้นตอน ดังนี้

๑) ทำจิตให้ขุ่นมัว
๒) ทำให้หน้าเง้าหน้างอ หน้าบูดหน้าเบี้ยว

๓) ทำให้คางสั่นปากสั่น
๔) เปล่งผรุสวาจา (คำหยาบ)

๕) เหลียว ดูทิศต่างๆ เพื่อหาท่อนไม้

๖) จับท่อนไม้และศาสตรา
๗) เงื้อท่อนไม้และศาสตรา

๘) ให้ท่อนไม้และศาสตราถูกต้อง (ผู้อื่น)
๙) ทำให้เป็นแผลเล็กแผลใหญ่

๑๐) ทำให้กระดูกหัก

๖๙ พุทธทาสภิกขุ, เก็บความโกรธใส่ยุ้งฉาง, (กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๔๕), หน้า ๕.
๗๐ องฺ.จตุกฺก. (ไทย) ๒๑/๑๑๐/๑๖๗-๑๖๘.