Page 88 - Thesis PhD Anger by Chaichana

๗๐

ความโกรธไม่ได้ ไม่มีที่ยึดที่เกาะให้ความโกรธจับตัว เมื่อพิจารณาโดยถ่องแท้แล้ว การที่มาโกรธ
กระฟัดกระเฟียด งุ่นง่านเคืองแค้นกันไปนั้น มองลงไปให้ถึงแก่นสาร ให้ถึงสภาวะความเป็นจริง แล้ว

ก็เหลวไหลไร้สาระทั้งเพ ถ้ามองความจริงทะลุสมมติบัญญัติลงไปได้ถึงขั้นนี้แล้ว ความโกรธก็จะหาย
ตัวไปเอง อย่างไรก็ตาม คนบางคนจิตใจและสติปัญญายังไม่พร้อม ไม่อาจพิจารณาแยกธาตุออกไป

่
อย่างนี้ได้ หรือสักว่าแยกไปตามที่ได้ยินได้ฟังได้อานมา แต่มองไม่เห็นความจริงเช่นนั้นก็แก้ความโกรธ
ไม่สำเร็จ

ขั้นที่ ๑๐ ปฏิบัติทาน คือ การให้หรือแบ่งปันสิ่งของ ขั้นนี้เป็นวิธีการในขั้นลงมือทำ เอา

ของของตนให้แก่คนที่เป็นปรปักษ์ และรับของของปรปักษ์มาเพื่อตน หรืออย่างน้อยอาจให้ของของ
ตนแก่เขาฝ่ายเดียว ถ้าจะให้ดียิ่งขึ้นควรมี ปิยวาจา คือ ถ้อยคำสุภาพไพเราะประกอบเสริมไป

ด้วย การให้หรือแบ่งปันกันนี้เป็นวิธีแก้ความโกรธที่ได้ผลชะงัด สามารถระงับเวรที่ผูกกันมายาวนาน
ให้สงบลงได้ ทำให้ศัตรูกลายเป็นมิตร เป็นเมตตากรุณาที่แสดงออกในการกระทำ ท่านกล่าวถึง

อานุภาพยิ่งใหญ่ของทานคือการให้นั้นว่า “การให้เป็นเครื่องฝึกคนที่ยังฝึกไม่ได้ การให้ยังสิ่งประสงค์

ทั้งปวงให้สำเร็จได้ ผู้ให้ก็เบิกบานขึ้นมาหาด้วยการให้ ฝ่ายผู้ได้รับก็น้อมลงมาพบด้วยปิยวาจา” เมื่อ
ความโกรธเลือนหาย ความรักใคร่ก็เข้ามาแทน ความ เป็นศัตรูกลับกลายเป็นมิตร ไฟพยาบาทก็

กลายเป็นน้ำทิพย์แห่งเมตตา ความแผดเผาเร่าร้อนด้วยทุกข์ที่เรารุมใจ ก็กลายเป็นความสดชื่นผ่องใส

เบิกบานใจด้วยความสุข วิธีระงับความโกรธทั้ง ๑๐ วิธี ที่ว่ามาเป็นขั้น ๆ นี้ ความจริงมิใช่จำเป็น ต้อง
ทำไปเรียงรายข้ออย่างนี้ วิธีใดเหมาะได้ผลสำหรับตนก็พึงใช้วิธีนั้นพึงนำไปใช้ปฏิบัติให้เกิดประโยชน์

แท้จริงต่อไป

๒.๔ พระพุทธทาสภิกขุ

พระพุทธทาสภิกขุ ได้เสนอหลักธรรมสำหรับระงับความโกรธไว้ในหนังสือชื่อ “เก็บความ
๑๒๗
โกรธใส่ยุ้งฉาง” เป็นการเสนอแนะวิธีระงับความโกรธตามแนวพระพุทธศาสนาที่อธิบายเสริมด้วย
ศาสตร์ทางจิตวิทยา นัยยะในหนังสือนี้ที่ผู้วิจัยตีความได้คือ ท่านมีความคาดหวังว่าหาก ฆราวาสทุก
ครัวเรือนสามารถเก็บความโกรธไว้ได้ในยุ้งฉางคือไว้ในใจไม่ให้ออกมาอาละวาด แม้มีเหตุปัจจัยที่มา

กระทบให้เกิดก็ไม่แสดงอาการโกรธภายในครัวเรือนทั้ง พ่อบ้าน แม่บ้าน และสมาชิกในบ้าน ก็

สามารถนับว่าเป็นพระโสดาบันกัน แม้อยู่ในเพศฆราวาส ย่อมเป็นครอบครัวที่สงบสุข และเมื่อทุก
ครัวเรือนไม่มีความโกรธต่อกัน ย่อมทำให้ชุมชน สังคมและประเทศชาติมีแต่ความสงบสุข ทั้งนี้ วิธี

ระงับความโกรธที่ท่านพระพุทธทาสได้แนะนำ สรุปได้ดังนี้

(๑) ขันติ ขจัดความโกรธ สิ่งแรกที่จะต้องนึกถึงในเรื่องนี้ก็ธรรมะที่ชื่อว่า ขันติ

๑๒๗ พุทธทาสภิกขุ, เก็บความโกรธใส่ยุ้งฉาง, หน้า ๓๖-๕๖.