Page 91 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 91
๗๓
จากข้อมูลเบื้องต้นจะเห็นได้ว่า พระพุทธทาส ได้นำเอาหลักธรรมหลากหลายมาระงับ
ความโกรธ เริ่มจาก ขันตี ทมะ ปัญญา สติ สังวร สัจจาธิษฐาน จาคะ หิริโอตตัปปะ กัมมัสสกตา
มรณัสสติ และอัปปมัญญาเมตตา โดยท่านพุทธทาส เรียกกลุ่มธรรมะเหล่านี้ว่า ยุ้งฉางสำหรับเก็บ
ความโกรธ ไม่ให้ออกมาอาละวาด ทำอันตรายตนเองและผู้อื่น
สรุป พระพุทธศาสนาเถรวาทมีทัศนะว่า ความโกรธเป็นอกุศลมูลสายโทสะมีแต่การ
ทำลายร้ายสาเหตุจากอกุศลกรรม ๓ (ราคะ โทสะ และ โมหะ) ภายมาจิตของบุคคล โดยมีปัจจัยที่ทำ
ั
้
ื
ให้เกิดความโกรธ ๑) ปัจจยดานบุคคล คอ (๑) โทสชฺฌาสยตา (๒) อคมฺภีรปกติตา และ (๓) อปฺปสตฺตา ๒)
ุ
ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม คือ (๑) อนิฏฺ ารมฺมณสมาโยโค และ (๕) อาฆาตวตฺถุสมาโยโค ประสบกับ
อาฆาตวัตถุ ๑๐ ประการ โดยระดับขั้นของการเกิดความโกรธของบุคคล เริ่มจาก อรติ ปฏิฆะ โกธะ
โทสะ พยาบาท พุทธศาสนาเถรวาทเสนอหลักธรรมระระงับความโกรธ แยกทางกาย วาจา และใจ คือ
ไตรสิกขา (อธิสีลสิกขา อธิจิตตสิกขา และ อธิปัญญาสิกขา) ฆราวาสธรรม ๔ (สัจจะ ทมะ ขันติ และ
จาคะ) ความเพียร ๔ อริยสัจ ๔ การเจริญอนุสติ ๑๐ (๑. พุทธานุสสติ ๒. ธัมมานุสสติ ๓. สังฆานุสสติ
๔. สีลานุสสติ ๕. จาคานุสสติ ๖. เทวตานุสสติ ๗. อุปสมานุสติ ๘. มรณสติ ๙. อานาปานสติ และ ๑๐.
กายคตาสติ) การเจริญเมตาธรรมและอภัยทาน และวิธีการปฏิบัติธรรมเพื่อความสิ้นราคะ โทสะ และ
โมหะ คือ การเจริณสมถะและวิปัสสนาภาวนา
๒.๓ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการบูรณาการการจัดการความโกรธตามหลักจิตวิทยาด้วย
ุ
หลักธรรมในคัมภีร์พระพทธศาสนาเถรวาท รวบรวมจากงานหนังสือ วิจัย และบทความในวรสารและ
สื่ออิเล็กทรอนิคส์ ทั้งในประะเทศและต่างประเทศ ดังนี้
สวนีย์ สุขเจริญ ได้วิจัยเรื่อง “ผลของการให้คำปรึกษากลุ่มเพื่อจัดการความโกรธของ
วัยรุ่น” ผลการวิจัยพบว่า ๑) วัยรุ่นมีการจัดการความโกรธทั้งโดยรวมและรายด้าน ได้แก่ การรู้จัก
อารมณ์ของตนเองขณะโกรธ การคิดทบทวนหาสาเหตุของความโกรธ การหาแนวทางระงับความโกรธ
ที่เหมาะสมและวิธีการตอบสนองต่อความโกรธอยู่ในระดับปานกลาง ๒) วัยรุ่นที่มีบุคลิกภาพแบบ A
และ B สัมพันธภาพในครอบครัว และอิทธิพลของตัวแบบทางสังคมแตกต่างกันจะมีการจัดการความ
ั
โกรธแตกต่าง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๑ ส่วนวัยรุ่นที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแตกต่างกน
มีการจัดการความโกรธไม่แตกต่างกันอย่าง ๓) หลังจากการเข้าโปรแกรมการให้คำปรึกษากลุ่มเพื่อ
