Page 117 - Neşide Dergisi 6.Sayı

Makale

hadiselere nüfuz etme çabasıdır. Çoklu öğrenme etkilenmeye başlamıştır. Şarlo’nun 1936 yapımı
eşyanın hakikatini keşfetmeye doğru derinleme- ‘Asri Zamanlar/Modern Zamanlar’ adlı sessiz si-
sine bir yolculuktur. nema dönemi filminde bu durum oldukça geniş
bir çerçeveden işlenmiştir. Fabrikada sürekli cıva-
Klasik sistemimizde bunun bir yakın benzerine, ta sıkmaktan psikolojisi bozulan filmin ana figürü
tahkik metodu deniliyordu. Bir ‘meselenin kün-
psikolojisi bozulduğu için hastaneye yatırılmış.
hüne vakıf’ olmak yahut özüne inmek şeklinde Tedavi edilmiştir. Filmin ana teması bu minval
dile getirilirdi. Asıl meseleye giden yolları daha
üzere gelişme göstermektedir.
anlaşılır hale getirmek, konuyu incelterek idrakle-
re sunmak halidir, tahkiki öğrenme. Bu öğrenme Uzmanlaşma, kompartımanlaşmayı getirmiş. Ne-
metoduna teferruatlı/ayrıntılı/detaylı öğrenme rede ise bir kompartımanda uzman olan kimseyi,
de diyebiliriz. trenin tümünden habersizleştirmiştir, uzmanlık
sistemi. Bu gelişmeler varlığın tümünü kavramayı
Uzmanlaşma Merakı Denen Barbarlık olabildiğince zorlaştırmış. Bu durumda günümüz-
de yeni keşifler yapmak nerede ise imkânsız hale
İspanyol yazar, Jose Ortega Gasset bundan yüz
gelmiştir. Oysa 19. Yüzyıla kadar ‘uzun el’ anlamı-
yıl kadar önce yazdığı Kitlelerin Ayaklanması
na gelen ‘yed-i tûla’ derecesinde pek çok alanda
(1927) adlı eserinde Uzmanlaşma Merakı Denen
birden bilgisi olan alim kimseler yetişirdi. Bu kim-
Barbarlık adıyla bir bölüm kaleme almış. Özellik-
selere bin ve fen kelimelerinin birleşmesiyle oluş-
le 19. yüzyıldan itibaren başlayan sanayileşmey-
turulan ve pek çok alanda bilgi sahibi anlamına
le birlikte üretim ve otomasyon sistemlerinde
gelen ‘hezarfen’ de denilirdi. Batı’da ‘polimat’ de-
uzmanlaşmaya gidilmesinin getirdiği sonuçları
nilen bu kimseler, matematik, tıp, astronomi gibi
enine boyuna işlemiş. Neticede gelişen sanayi
temel bilimlerin pek çok kolunda birden bilgi ve
kollarında bütün işleri yapan insanlar yerine, tek
hüner sahibi, talim ettirebilen âlim kimseler idiler.
tek uzmanlar yetiştirilerek üretimde artış hedef-
lenmesiyle gelişen uzmanlaşmanın yakıcı sonuç-
larına dikkat çekmiştir, yazar bu eserinde. Çoklu Öğrenme ve Soru Sorabilmek
Çoklu öğrenmenin temel unsurlarından birisi, so-
Batıda kârlılık, meta, başarı ve güç temellerine
dayalı olan sanayide uzmanlaşma çok büyük ka- rudur. Öğrenme merakının giderilmesi yolunda
en ihtiyaç duyulan şeydir, soru. Öğrenme alan-
zanç ve karlılık sağlamış. Neticede sanayiden ce-
miyete doğru çok büyük bir ‘uzmanlık’ yetiştirme larımızın yollarını birleştiren ve bitiştiren, kaynak,
programları başlatılmış. Başlatılanlar genişletil- köprü ve yollar, sorularla kurulur.
miş. Pek çok kollara ayrılan bir uzman yetiştirme
Soru, bilimin ve bilginin temelidir. Anlamak, an-
programları eğitim sistemi ve bilim kollarında
lamlandırmak ve öğrenmek; soru sormak, doğru
ana tema haline gelmiş. Giderek okullar, mes-
ve yerinde sorular sorabilmek ile mümkündür.
lekler, branşlar alanında uzmanlık olabildiğince
Sorular hem içe yolculuk ettirir, hem de dışımız-
derinleştirilmeye başlanmış. 20. Yüzyıl başlarına
daki dünya ile bizim sürekli arz eden türden te-
geldiğinde artan ilim, sanayi ve teknoloji kolları
masımızı sağlar.
ile birlikte uzmanlık başlı başına eğitimi, cemiyeti,
sanayiyi yönlendiren bir alan ve ‘kült’ halini al-
Soru sahibi hem dilini, hem gönül dilini, hem de
mıştır. Günümüzde uzmanlık dallarının sayısı elli
muhatabının dilini iyi bilmeli.
binlere ulaşmıştır. Bu durum ile uzmanlık olabil-
diğince yayılmış ve yaygınlaşmıştır. Soru bilgeyi, bilgiyi ve bilgeliği bir araya getirme-
li. Muhatabı bu kapılardan birisi ile düşünce ala-
nına kendini açabilmeli.
Uzmanlık ve Keşif
Sanayinin ve teknolojinin gelişmesi, ilmin ilerle- En doğru soru hangi soru? En iyi soruyu nasıl so-
mesi uzmanlığı batı sanayisinin belkemiği haline rarız? En yerinde soru, hangi üslupla sorulmalı?
getirmiş. Bu durum insanoğlunun asırlardan beri En açıklayıcı soru hangisidir? Maksadı en iyi ifade
alışa geldiği cemiyet algılarını tersine çevirmiş. eden soru nasıl sorulur? Hangi soru, meramımızı
İnsan ve cemiyet algısı adeta ortadan yarılmış. en doğru şekilde dile getirir?
Bir alanda çok şey olan bir uzman insan, ken-
di başına kalınca hiçbir şey haline gelmiş. Hatta Soru, görüşü bulanıklaştıran asidik tesirler bırak-
cemiyetin psikolojisi de bu hadiseden derinden madan, temiz bir üslupla, ruha dinginlik, bakışa
115