Page 52 - Neşide Dergisi 6.Sayı

Bir Jön Türk olarak gittiği Paris’ten 27 yaşında, şiir- dönmek üzere Lyon garında kendisini uğurla-
de zengin bir kaynağı keşfetmiş olarak, Tevfik Fik- mayan gelen Ali Kemal’in o sözleri, kendisi ar-
ret’in “ çok yeni olan bu şiir, bir itibarla yeni değil- tık ölmüş olsa bile, bu defa 1922 yılında Ankara
dir, çünkü bu şiir bizim söylemek istediğimiz, lakin hükümetinin bir temsilcisi olarak Lozan’a gitmek
bir türlü vücuda getiremediğimiz şiirdir” (s.119) üzere memleketinden ayrılırken Yahya Kemal’i
sözleriyle övdüğü şiir anlayışını yanında getirerek takip eder.
yeni bir şuurla İstanbul’a dönmüştür Yahya Kemal.
Sene 1912. Osmanlı Devleti’nin karışık günleri. İnsanların ve ülkelerin ruhları birbirine benzer.
Balkanlar kaynamakta, yönetimdeki zafiyetler Her ikisi de cesaret, hüzünler, hayal kırıklıkları,
içeride huzursuzluklar yaratmakta, yer yer çatır- umutlar, mücadeleler, inkırazlar ve de zaferler ba-
damalar, ayaklanmalar, Balkanlardan Anadolu’ya rındırır içinde. Kim bilir, belki de Beşir Ayvazoğlu,
büyük göç ve ardından l. Dünya Savaşı… İşte Yah- bunu okura hissettirebilmek için, Nietzsche’de
ya Kemal, böyle bir zamanda “Mektepten evine” vücut bulan “edebi tekrar dönüş”ü verebilmek
dönmüş, Türk aydınının kafasının hayli karışık ol- için romanında böyle bir yol izlemiştir.
duğu böyle bir zamanda “Bozgunda Fetih Rüya-
Ne de olsa “yükseklik, derinlikten gelir.”
sı” görerek ve bu rüyayı hayırlara yorarak iyimser-
liğini korumaya çalışmıştır. Yıllar içinde çevresine Roman üzerine son bir söz:
topladığı gençlere milli değerleri sevdirmeyi, bu
değerlere saygı gösterip sahip çıkmayı, geçmişle Aslında zengin görsel öğeler taşıyan bu roman-
şimdiyi aynı anda kucaklamayı, böylece geleceğe dan bir sinema filmi çıkabilir. Hem böylece Beşir
köprü olmayı belletmeye çalışmıştır. Ayvazoğlu, Yahya Kemal üzerine yazdığı üç deği-
şik formdaki biyografik esere, Yahya Kemal üzeri-
Romanın çerçeve zamanı 1912- 1922 yılları olsa ne yazılmış bir de senaryo ekleyebilir.
da, geriye dönüşlerle Yahya Kemal’in Paris’te ge-
çirdiği yıllara, Üsküp’teki çocukluğuna kadar gi- Kulağa kar suyu kaçırmak iyidir…
dilir. Bu zaman sıçramaları sırasında ülkesindeki
diğer aydınlarla bakış açılarındaki farklılığın ipuç-
3. Ansiklopedik Bir Biyografi Olarak: Yahya
larını da yakalayabiliriz.
Kemal Eve Dönen Adam
Farklı biridir, evet; “Kökü mazide olan bir ati” dir İlk defa 2005’te Kapı Yayınları’ndan çıkan, ama
Yahya Kemal. Kendi tarihine bakışıyla çağlar üstü- yazarın kendisinin de belirttiği üzere o dönemde
ne seslenmek istediği şiirini yaratabilmek için oluş- asıl okuyucusuna ulaşamayan “Yahya Kemal, Eve
turmaya çalıştığı o şatafattan sıyrılmış sadeliğiyle Dönen Adam” isimli bu ansiklopedik biyografi,
aruza Türkçenin yalın kılıç elbisesini giydirmedeki hayli ilginç bir eser.
kararlılığı ile farklıdır. İyimserliğini ayakta tutabil-
mek için bozgunda fetih rüyaları görse de ayakları Bu formda yazılmış birkaç biyografi daha olmasına
rağmen (Mehmet Fuat’ın Nazım Hikmet üzerine
hep yere basmıştır. Tam da bu yüzden Ziya Gö-
kalp’in fikir adamlığı yönüne değer vermesine kar- yazdığı biyografi gibi) Yahya Kemal Eve Dönen
Adam eseri, böylesine ayrıntılı, kaynaklara inme-
şın, onun Turancılık fikrini benimsememiştir; yine
bu yüzden Anadolu’da Mustafa Kemal’in başlattı- deki başarısıyla benzerlerinden farklı bir yerde
tutulmayı hak ediyor. Gerçi internetteki arama
ğı harekete sezişleriyle güvenmiş, yazılarıyla ona
destek vermiştir; hatta yine bu yüzden daha Pa- motorları sayesinde ansiklopediler, günümüzde
ris’te tanışıp iyi arkadaş olduğu, divan şiirine dair pek az kişi tarafından önemsenmekte, hatta genç
nesil tarafından demode bulunmakta. Ancak he-
zevkli sohbetler yaptığı Ali Kemal’in, kendisinin
destek verdiği Kurtuluş Savaşı’nın aleyhine yazdığı men belirtelim ki, yazdığı başarılı biyografilerle bu
alanda zaten haklı bir üne sahip olan Beşir Ayva-
yazılarına kızmasına rağmen onun vatan haini ola-
bileceğine inanmamıştır: zoğlu’nun, Yahya Kemal’in hayatını anlattığı 610
sayfalık bu kitabı, açıklayıcı anlatımın hâkim oldu-
“Zayıp tarafları çoktu, fakat ihanet edecek, hele ğu klasik ansiklopedilerden çok farklı, öyle kuru
hele parayla satın alınabilecek bir adam değil- kuruya bilgi vermeyi amaçlayan bir kitap değil.
di…”(s.448)
Aslında sadece alfabetik madde başlarının kul-
Ali Kemal, yazdığı yazılardan ötürü vatan haini lanılışıyla klasik ansiklopedi formuna uyulmuş.
diye linç edilmesinin dışında roman açısından Bunun dışında Ayvazoğlu’nun titiz araştırmaları
başka bir öneme daha sahiptir: Bozgunda Fetih sonucu edindiği bilgileri okuyucuyla paylaşırken,
Rüyası romanı, Ali Kemal’in şaka yollu söylemiş bu bilgilerin ışığında yaptığı yorumlarıyla, detay-
olduğu aynı sözlerle başlar ve son bulur. Yahya ları yakalayabilmesiyle ortaya farklı bir biyografik
Kemal’in 1912 senesinde Paris’ten memleketine eser çıkmış.

50