Page 60 - Maket 17-11_merged

CHƯƠNG TRÌNH KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ PHỤC VỤ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

Tại một số nước công nghiệp phát triển hàng đầu, tỷ lệ đô thị hoá đã khá cao, cụ
thể như: Liên hiệp Vương quốc Anh - 91%, Thuỵ Điển - 87%, Cộng hòa Liên bang Đức
- 85%, Pháp - 78%, Mỹ - 77%, Canada - 76%, Australia - 89%, New Zealand - 85%,
Israel - 89%, Nhật Bản - 78%. Khi nào tỷ lệ này đạt mức 70% thì tốc độ đô thị hoá sẽ
chậm lại và gần như ngừng khi đã đạt ngưỡng 80%.

Tại Đông Nam Á, tỷ lệ ĐTH nói chung còn ở mức thấp và với sự chênh lệch khá
lớn. Không kể Singapore được coi là quốc gia đô thị thì Malaysia đã đạt mức 75%
tương đương với Hàn Quốc, Thái Lan và Indonesia đạt trên 50%, Philippines - 45% còn
Campuchia chỉ là 20,7%.
Mặc dù Việt Nam là quốc gia có tốc độ ĐTH nhanh nhất trong khối ASEAN nhưng
tỷ lệ cũng mới chỉ ở mức 38,6% . Theo dự báo đến năm 2025, tỷ lệ này tại Việt Nam sẽ
4
đạt ngưỡng 50%.Theo các chuyên gia, cả trước mắt và về lâu dài, tại các nước kém phát
triển hơn thì tốc độ đô thị hoá lại mạnh hơn so với tại các nước phát triển. Ở phần lớn
các nước kinh tế phát triển, do quá trình công nghiệp hóa diễn ra sớm nên quá trình đô
thị hóa cũng bắt đầu sớm. Đặc trưng cho quá trình ĐTH ở đây là nhịp độ gia tăng tỉ lệ
dân thành phố tương đối cao và việc đẩy mạnh các quá trình hình thành các thành phố
cực lớn (cụm đô thị, siêu đô thị).
Tại các nước đang phát triển, cuộc bùng nổ dân số đi liền với “bùng nổ đô thị hóa”.
Nét đặc trưng của quá trình này là sự thu hút cư dân nông thôn vào các thành phố lớn,
trước hết là thủ đô. Dòng người từ nông thôn đến các thành phố ngày càng đông, một
mặt, do nhu cầu sức lao động của các thành phố lớn, và mặt khác người nông dân ra đi
với niềm hy vọng tìm được việc làm có thu nhập khá hơn. Cùng với nhịp độ ĐTH rất
cao, sự phát triển không cân đối của thủ đô nhiều quốc gia châu Á, Phi liên quan tới kiểu
đô thị hóa đặc biệt: cư dân nông thôn ùa vào thành phố. Số người đến càng đông nhu
cầu việc làm càng tăng. Quá trình ĐTH diễn ra với tốc độ nhanh hơn CNH, cộng với số
người nhập cư ngày càng tăng đã làm tăng đội quân thất nghiệp và nửa thất nghiệp ở các
thành phố. Tại các nước đang phát triển, các thành phố triệu dân cũng đã và đang mọc
lên với tốc độ nhanh: Mexico City (17,3 triệu), Rio de Janeiro (10,37 triệu), Cancuta
(10,95 triệu)… Tại các nước này quá trình ĐTH phát triển với đầy mâu thuẫn: một mặt,
nó thúc đẩy sự tiến bộ của đất nước, làm cho hàng triệu người có dịp làm quen với cuộc
sống năng động, nhưng mặt khác, lại làm gay gắt thêm nhiều vấn đề KT-XH vốn đã nóng
bỏng dưới áp lực của sự gia tăng dân số.
1.3 Các yếu tố tạo đô thị
Trong hình thành và phát triển đô thị có nhiều yếu tố (yếu tố chính) được coi là yếu
tố tạo đô thị. Một đô thị có thể có 1 hay nhiều (thường không quá 3) yếu tố tạo đô thị

(4) Số liệu do Tổng cục Thống kê tính toán dân số thành thị dựa trên ranh giới hành chính. Theo Bộ Xây dựng
tính toán dựa trên dấn số thành thị thực tế (bao gồm cả hành chính và quy đổi) trên khu vực đô thị hóa (bao gồm ranh
giới hành chính và các khu vực được công nhận là đô thị nhưng chưa thuộc ranh giới đô thị) là 40%.

59