Page 32 - Dimensi Baharu Zakat di Malaysia

© DIMENSI BAHARU ZAKAT DI MALAYSIA
ISBN 978-967-2959-04-5

BAB 2:
PENTAFSIRAN HAMKA DALAM TEMA FIQH ZAKAT KE
ARAH MASLAHAH MASYARAKAT

MUHAMMAD YUSRY AFFANDY BIN MD ISA
Universiti Sains Islam Malaysia.
Emel: ustazyusryaffandy@gmail.com

ABSTRAK
HAMKA selaku ilmuan terkemuka Nusantara menitikberatkan
seruan kewajipan ibadat termasuk zakat dalam karya-karyanya
terutama Tafsir al-Azhar. Pentafsiran dalam isu fiqh zakat
memperlihatkan keperluan menjalankan kewajipan zakat secara
menyeluruh termasuk di era moden. Kajian kualitatif ini berobjektif
untuk menerangkan dan menganalisis pentafsiran HAMKA
berkenaan penghayatan fiqh zakat yang berperanan membangunkan
masyarakat. Kajian ini mengaplikasikan kaedah deduktif untuk
mendapatkan fakta pentafsiran fiqh zakat dalam Tafsir al-Azhar dan
kaedah deskriptif bagi menghuraikan aspek penghayatan fiqh zakat
ke arah membangunkan masyarakat. Pentafsiran HAMKA di dalam
karya Tafsir al-Azhar mengandungi intipati fiqh zakat di samping
fiqh ibadat yang lain. Dapatan kajian penulisan ini mendapati
pentafsiran HAMKA adalah amat menekankan umat Islam untuk
mendalami perintah zakat dengan ilmu pengetahuan dan kesedaran
sosial. Beliau turut mengkritik perlaksanaan zakat tanpa
penghayatan yang akan mengagalkan ruh kewajipan zakat.
HAMKA turut cenderung mengaitkan pengaruh pengetahuan
tentang tuntutan zakat akan memberi pelbagai implikasi positif
terhadap maslahah masyarakat apabila difahami selari dengan
tuntutan wahyu.

Kata kunci: pentafsiran, fiqh zakat, HAMKA, masyarakat

PENGENALAN
Nas al-Quran telah menyebut mengenai zakat dalam pelbagai
konteks dan istilah. Ia wujud dalam bentuk kata nama khas
(ma'rifah) sebanyak 30 kali, iaitu 8 kali dalam ayat Makkiyyah dan

23
23
23