Page 97 - ÇİLEK ÇALIŞTAYI KİTAP

meyveler daha sonra dondurucunun daha soğuk bölgesine taşınır (Eskom, 2018).

 Kriyojenik dondurucular: Gıdaların sıvılaştırılmış veya katılaştırılmış gazlarla
(soğutucu maddeler) dondurulması esasına dayanır (Şekil 12). En yaygın

soğutucu akışkanlar, katı karbon dioksit ve sıvı azottur (karbondioksitin kaynama

noktası -79°C ve sıvı azot -196°C'dir). Soğutucu akışkan gıda ile yakın temas

halindedir ve yüksek ısı transfer katsayıları ve hızlı dondurma sağlamak için
buharlaşma (vaporizasyon) veya süblimleşme gizli ısısını absorblamak için

gıdadaki enerjiyi hızla uzaklaştırır. Soğutucu akışkanın seçimi, karbon dioksit
veya azotun fiyatına ve bulunabilirliğine bağlıdır. Çileklerin yüzeyinde temas

halinde buharlaşan (süblimleşen) bir kar tabakası oluşturmak için üzerine sıvı

karbon dioksit püskürtülür. Sıvı-azot dondurucularda; paketlenmiş veya
ambalajsız ürünler, gaz halindeki nitrojen ile soğutulduğu ve ardından sıvı-azot

spreyleri ile dondurulduğu bir tünel içerisinde hareket eden delikli bir bant
üzerine yerleştirilir. Üretim kapasitesi 50-1500 kg/saat arasındadır (Eskom,

2018).

Şekil 11. Çilek Dondurulmasında Kullanılan IQF Freezer (Octofrost, 2021)