Page 45 - DinQ 220 May 2021
P. 45
ማ
ይ
ይ
ማ
ት
ኖ
ኖ
ሐ ሐ ሐ ሐይማኖት
ይማኖትት
የፋሲካ ጨዋታ በላሊበላ የላሊበላ ወንዶች
የሚጫወቱት ጨዋታ
ደግሞ የጊጤ ጨዋታ
ሔኖክ ያሬድ ሹላሌ የተሰኘው ጨዋታ ከፋሲካ ይሰኛል፡፡ ወንዶች ቁልቋል የሚባል ተክል
(ትንሣኤ) እስከ ዳግማይ ትንሣኤ ድረስ ቆርጠው ግንዱን መሬት ቆፍረው
የሚዘልቅ ነው፡፡ ልጃገረዶቹ በጠፍር ላይ
ል
ሊ
ገ
ች
ጃ
ላ
በ
ረ
ላ
ዶ
የ የ ላ ሊ በ ላ ል ጃ ገ ረ ዶ ች ጨ ዋ ታ ‹ ሆነው መወዛወዛቸው ኢየሱስ ክርስቶስ ይተክሉታል፡፡ ከዚያ የሾላ አንካሴ ይዘው
ጨ
ዋ
የላሊበላ ልጃገረዶች ጨዋታታ‹‹
የላሊበላ ልጃገረዶች ጨዋታ‹
እሱን እየወረወሩ ይወጋሉ፡፡ ውድድር አለው
ሽ
ሽ
ው
ሽው ሽው ላሌሌ
ው
ሌ
ው
ላ
ላ
ው
ሽ
ሽ
‹ ‹‹ ‹ሽው ሽው ላሌ አይሁዶች የክስ አደባባይ ከሔሮድስ ወደ በተራ በተራ ያሸነፈ ይጨበጨብለታል፡፡
ለ
ለ
በ
በ
ይ
…
ይ
ዓ
ሌ
መ
ሌ
ት
ት
ዓ
መ
ዓ
ሰ
እሰይ ለዓመት በዓሌ…
እ እ
እሰይ ለዓመት በዓሌ…… ጲላጦስ፣ ከጲላጦስ እንደገና ወደ ሔሮድስ ረቺው በተረቺው ላይ ተፈናጦ ይሄዳል፡፡
ዓ
ሰ
ላ
እ
እ
ላ
ይ
ቁ
ይ
ለ
ለ
ታ ታ
ድ
ቱ
ታተይ ከቋቱ ላይ ያለው እንቁላል ድመት በላው
ታተይ ከቋቱ ላይ ያለው እንቁላል ድመት በላውው መመለሳቸውን ምሳሌ እንደሆነ ያስረዳሉ፡፡ ይጋልባል፡፡ በአንካሴ ቁልቋሉን ይወጋል፡፡
ው
ው
ው
ተ
ቱ
ተ
ድ
መ
መ
ያ
ቁ
ል
ቋ
ቋ
ከ
ላ
በ
በ
ይ
ይ
ን
ላ
ላ
ያ
ት
ት
ል
ከ
ን
ላ
ር
ብ
ገ
ያ
ለ
ዬ
ት
ጥ
የ
እ
ደ
ብ
ሄ
?
ሽ
ሰ
ን
አንቺ የት ሄደሽ? እኔማ ለገብርዬ ያን እሰጥ ብዬ
አ አ ን ቺ የ ት ሄ ደ ሽ ? እ ኔ ማ ለ ገ ብ ር ዬ ያ ን እ ሰ ጥ ብ ዬ በኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን ይኸው ጨዋታ ኢየሱስ በጦር የመወጋቱ
አንቺ የት ሄደሽ? እኔማ ለገብርዬ ያን እሰጥ ብዬዬ
ኔ
ቺ
ን
ማ
እ
ብ
ብ
ኝ
ቶ
ቶ
ኝ
ጋ
ዴ
ነ
ነ
ጋ
ሳ
ሳ
ለ
ለ
ል
ል
ኝ
አግባኝ ሳልለው አግብቶኝ ነጋዴዴ
ግ
አግባኝ ሳልለው አግብቶኝ ነጋዴ ትውፊትና ሥርዓት መሠረት፣ በእሑድ ምሳሌ መሆኑ ይነገራል፡፡ በትውፊት
አ አ
ባ
ኝ
ግ
ባ
ው
አ
አ
ግ
ግ
ው
ከ
ያ
ከ
በ
ነ
በ
ያ
ን
ን
ዴ
ጭ
ሲያበላኝ ከረመ ነጭ ጤፍ ከስንዴዴ ፋሲካ ዋዜማ ቀዳም ሥዑር (ቅዳሜ ሹር) እንደሚነገረው ጨዋታውን የኢየሱስን
ጭ
ነ
ስ
ሲ ሲ
ስ
ረ
ረ
ጤ
መ
ጤ
ከ
ከ
ላ
ላ
ፍ
መ
ፍ
ኝ
ኝ
ሲያበላኝ ከረመ ነጭ ጤፍ ከስንዴ››
እያሉ ሹላሌ የተሰኘ ጨዋታን እየተመላለሱ ማለዳ ቄጠማ እየታደለ “ገብረ ሰላመ መቃብር ሲጠብቁ የነበሩት ወታደሮች
የሚጫወቱት የላሊበላ ልጃገረዶች ናቸው፡፡ በመስቀሉ ወአግሀደ ትንሣኤሁ”Æ (በመስቀሉ ይጫወቱት የነበረው ጨዋታ ጋርም
በላሊበላ ከተማም የፋሲካ በዓል ሰላምን አደረገ፤ ትንሣኤውም ግልጽ ሆነ) ያይዙታል፡፡
ሲከበር ከሚከናወኑት ድርጊቶች አንዱ የሆነው ተብሎ ይከበራል፡፡ ነጫጭ ልብስ ለብሰው፣
ሹላሌ፣ በባህል ባለሙያው አቶ ዓለሙ ኃይሌ ምሽት ላይ ምእመናን ወደየአጥቢያ ጥምጥማቸውን አሳምረው ‹‹ተስዒነነ ዘወንጌል
አገላለጽ፣ ከትልቅ ዛፍ ላይ ጠፍር ታስሮ ቤተ ክርስቲያናቸው ጧፍና ሻማ በመያዝ ቃለ››- የወንጌል ቃልን ተጫምተን መስቀልን
ልጃገረዷ በጠፍሩ ላይ ተቀምጣ በምሥራቹና በሥርዓተ ቅዳሴው ለመካፈል ተመርኩዘን- እያሉ በየቤቱ በዓሉን
የምትጫወተው ነው፡፡ ሌሎች እየገፏት የሚጓዙበት ነው፡፡ እስከ መንፈቀ ሌሊት የሚመለከት ወረብ እንደሚወርቡ
እየዘፈኑ ዥዋዥዌውን ይጫወታሉ፡፡ ይቆያሉ፤ በፋሲካ ሌሊት የምሥራቹን ጧፍና ያስታውሳሉ፡፡
ሻማ በመለኮስ በቤተ መቅደሱ ዙሪያ ‹‹አማን በአማን ተንሥአ እሙታን›› -
የሚደረገው ዑደት “ትንሣኤከ ለእለ እውነት በእውነት ከሙታን ተለይቶ ተነሣ-
አመነ ብርሃነከ ፈኑ ዲቤነ”Æ(ትንሣኤህን በማለት ትንሣኤውን ያበስራሉ፡፡ ከፋሲካ
ላመንን ለእኛ ብርሃንህን ላክልን) በዓል ጋር ተያይዞ በሚኖረው ጨዋታ
በሚለው ዝማሬ የታጀበ ነው፡፡ ዶሮ ማንጎራጎሩም ያለ ነው፡፡
ሲጮህ ይፈስካሉ፤ ለምእመናኑ
በመንፈሳዊ እርሻ የተመሰለው ሁዳዴው ‹‹ ‹‹‹‹ ‹‹አብ እየበደለኝ እያዘነ ሆዴ
ብ
ብ
እ
እ
ደ
ዘ
ዴ
በ
ዘ
በ
ያ
ያ
ሆ
የ
ኝ
ኝ
ለ
ለ
ነ
የ
ነ
ሆ
እ
ደ
አ
አ
እ
አብ እየበደለኝ እያዘነ ሆዴዴ
ሲጀመር ለወልድ እነግራለሁ ለሥጋ ዘመዴ
ሥ
ድ
ጋ
ጋ
ለወልድ እነግራለሁ ለሥጋ ዘመዴዴ
ለ ለ
ወ
ል
ድ
ወ
ል
ሥ
ለ
ለ
ግ
ነ
ዘ
ዘ
ግ
ራ
ራ
መ
መ
ዴ
ለ
እ
እ
ለ
ሁ
ሁ
ነ
ጀግናው ዐቢይ ጾም ቢታይ ብቅ ብሎ፣፣
“ ““ “ጀግናው ዐቢይ ጾም ቢታይ ብቅ ብሎ፣ አብን ተተዉዉትና ንገሩት ለወልድድ
ብ
ቅ
ሎ
፣
ብ
ሎ
ቅ
ጾ
ጾ
ም
ይ
ይ
ቢ
ታ
ታ
ቢ
ም
ና
ና
ው
ግ
ጀ
ጀ
ግ
ዐ
ቢ
ቢ
ዐ
ው
ብ
ይ
ይ
ብ
ን
ን
ል
ት
ት
ገ
ዉ
ት
ት
ል
ተ
ገ
ሩ
ብ
ድ
ብ
ና
ወ
ወ
ሩ
ና
ን
አ አ
ን
አብን ተዉትና ንገሩት ለወልድ
ለ
ለ
ጥ
ቤ
ረ
ፈ
ሎ
ር
ጠ
አ
ር
ን
ገ
ጠ
ቅ ቅ
ቅቤ ፈረጠጠ አገር ርስቱን ጥሎ”
ቱ
”
ስ
ን
ቅቤ ፈረጠጠ አገር ርስቱን ጥሎ””
ቱ
ጠ
ረ
ፈ
ገ
ር
ሎ
ጠ
ር
ጥ
አ
ስ
ቤ
ው
ሰ
ገ
ፍ
ሱ
ር
ር
ቃ
ል
እ
ተ
ል
ያ
ድ
ፏ
፡
ል
ር
ተሰቅሏል ተገርፏል እርሱ ያውቃል ፍርድ፡፡››
›
ተሰቅቅሏሏል ተገርፏል እርሱ ያውቃል ፍርድ፡፡፡›››
ተብሎ በቃል ግጥም የታጀበው ተ ተ ሰ ቅ ሏ ል ተ ገ ር ፏ ል እ ር ሱ ያ ው ቃ ል ፍ ር ድ ፡ ፡ › ›
ጾም ሲፈታ፣ በተለይ ሌሊት ዘጠኝ በወጣቶች በኩል በተለይ በዕለተ
ሰዓት ላይ ከቅባት የተለየው አካል በዓሉ በቡድን የሚከወን የሩጫ ውድድር
በአሸናፊና ተሸናፊ ቡድኖች መካከል በዜማ
እንዳይጎዳ ልዩ ምግብ ይዘጋጅለታል፡፡
ማለስለሻ እንዲሆን ተልባ ይቀርባል፡፡ መወራረፍ አለ፡፡
እንደየኅብረተሰቡ ባህል የፋሲካ ‹ ‹‹ ‹
ባ
ፋ
የ
ዕ
ሱ
ሰ
ት
ን
ሪ
አ
ለ
ሲ
ካ
ዬ
ና
ው
ው
ም
ለ
ባ
ው
ት
ሲ
አ
ም
ና
ዬ
ሪ
አምና የፋሲካ ዕለት ሱሪዬን ባውሰውው
ሱ
ፋ
ን
የ
ዕ
ሰ
ካ
ድፎ ዳቦ፣ ዶሮ ዳቦ፣ ኅብስት፣ የዶሮ ‹ ‹‹ ‹አምና የፋሲካ ዕለት ሱሪዬን ባውሰው
ወ
ና
ሰ
ሻ
ጓ
እጓሮ ዞረና ቆሻሻ ለወሰው
እጓሮ ዞረና ቆሻሻ ለወሰውው
ለ
ቆ
ዞ
ረ
ሻ
ሮ
ወጥ እንቁላል፣ የዕርድ ከብቶችን እ እ ጓ ሮ ዞ ረ ና ቆ ሻ ሻ ለ ወ ሰ ው
ገ
ወ
ር
ግ
ዱ
ከ
ዶ
ጎ
ን
ር
ን
ን
ቡ
ቡ
ዱ
ን
ን ግርንቡዱን ከወገቡ ጎርዶዶ
ን
ገ
ቡ
ቡ
ወ
ር
ን
ር
ግ
ጎ
ከ
ማዘጋጀት ጠጅና ጠላ መጠጥ ይ ይይ ይኼ ኼኼ ኼን ግርንቡዱን ከወገቡ ጎርዶ
ማዘጋጀት የክብረ በዓሉ አንዱ ገጽታ
አንዱን ለሙቀጫ አንዱን ለማገዶ
ማ
ዱ
ዱ
ጫ
ን
ቀ
ን
አንዱን ለሙቀጫ አንዱን ለማገዶዶ
ን
ገ
አ
ለ
ለ
ን
ሙ
ነው፡፡ ከመልካም ምኞቱ እንኳን አ አ ን ዱ ን ለ ሙ ቀ ጫ አ ን ዱ ን ለ ማ ገ ዶ
ና
ጊ
ም
አምና ይይኼኼን ጊዜ ሽልጦጦ
ን
ሽ
ል
ዜ
አምና ይኼን ጊዜ ሽልጦ
አደረሳችሁ፣ ጾመ ልጓሙን እንኳን አ አ ም ና ይ ኼ ን ጊ ዜ ሽ ል ጦ
ኑ
ኑ
ጎ
ተ
ተ
ው
ው
ጦ
ጎ
ሸ
ሸ
ም
አ
ም
ስ
ሮ
ሮ
አ
አ
ጥ
ጥ
አ
ለ
ላ
ላ
ለ
ስ
›
›
አላስሮጥም አለው ጎኑ ተሸጦጦ›››
›
ፈታልዎ በአነጋገር ደረጃ የሚጠቀስ አላስሮጥም አለው ጎኑ ተሸጦ››
ነው፡፡ ከርቀትም ሆነ ከቅርበት ያሉ እየተባለ ተሸናፊ ቡድን አለመቻሉን
ቤተሰቦች የሚሰባሰቡበት ስጦታ በውረፋ መልክ እየገለጹ
ሙክት፣ ድፎ ዳቦና መጠጦች ይገጥማሉ፡፡
አወይ ፋሲካ ኮበለለለ
አ
ፋ
ሲ
ኮ
ወ
ለ
ይ
ካ
በ
የሚለዋወጡበትም ነው፡፡ ‹‹ ‹‹‹‹ ‹‹አወይ ፋሲካ ኮበለለአወይ ፋሲካ ኮበለለ
የሽሮ ቅሉን እያንከባለለ
የ የ
ለ
ለ
ቅ
ሮ
ሮ
ሽ
ሉ
ሉ
ሽ
ቅ
ለ
ከ
ን
ባ
እ
እ
ከ
ያ
ያ
ን
ን
ባ
ን
የሽሮ ቅሉን እያንከባለለለ
ይ
ጀ
ወ
ግ
ና
አወይ ፋሲካ ጀግናውው
ሲ
ካ
ፋ
አወይ ፋሲካ ጀግናው
የወጣቶች ጨዋታ
የ የ ወ ጣ ቶ ች ጨ ዋ ታ አ አ ወ ይ ፋ ሲ ካ ጀ ግ ና ው
ዋ
ጨ
ወ
የወጣቶች ጨዋታታ
ቶ
ች
ጣ
ሥጋ እንደጎመን የሚበላው
ን
ጋ
ሥ ሥ ጋ እ ን ደ ጎ መ ን የ ሚ በ ላ ው
ደ
የ
ሥጋ እንደጎመን የሚበላውው
ሚ
ን
ላ
መ
ጎ
በ
እ
DINQ MEGAZINE April 2021 STAY SAFE 45
DINQ magazine May 2021 Stay Safe 45
