Page 5 - نگرش فارسی‌آموزان درباره نقش متون ادبی در آموزش زبان‌فارسی به غیر‌فارسی‌زبانان
P. 5
14زبانشناسی اجتماعی ،دورۀ سوم (سری جدید) ،شمارۀ ،3پیاپی ،11تابستان 1399
مستقیم دارد؛ از نظر ضیاحسـینی ( ،)11 :1385هرانـدازه کـه باورهای ما پیوند دارد (عاطفی)؛ .3گرایش بـه سـمت کـنش
زبانآموزان علاقه و احترام بیشتری نسبت به گویشوران زبان که به آنچه فرد در عمل انجام میدهد ،اشاره دارد (رفتـاری).
مقصد داشتهباشند ،انگیزهشان نسبتبه فراگیری زبـان آنهـا به عنوان نمونه در مورد پژوهش ما ،اگر بخواهیم نگرش یک
بالاتر مـیرود و موجـب یـادگیری بیشـتر و بهتـر مـیشـود. فارسیآموز را نسبت به بهکارگیری مـتنهـای ادبـی بررسـی
معتقدند که نگرشها دارای نقش مه ّمـی در یـادگیری زبـان کنیم ،این سه عنصر که بازتابندۀ ماهیت چند وجهـی نگـرش
هستند .آنها بهمیزان زیادی در تعیین موفقیّـت یـا شکسـت است ،میتواند چنین باشند :چنان چه آن فارسـیآمـوز معتقـد
فراگیـران در زنـدگی تحصـیلی خـود ،تـأثیر دارنـد (حسـین، باشد که بـهکارگیری مـتنهـای ادبـی درک او را از فرهنـگ
ایرانی بهتر و عمیقتـر میکنـد ،بـا عنصـر شـناختی نگـرش
دمیروک و اوزنبویلو.)432 :2009 ،1 روبهرو هستیم؛ اگر او به خواندن ادبیات فارسی علاقه داشـته
اکنون این پرسش پیش میآید که آیـا انگیـزههـا سـبب باشد ،با عنصر عاطفی نگرش سروکار داریـم؛ درصـورتی کـه
بروز نگرش میشوند یا نگرشها باعث ایجاد انگیـزه درافـراد وی در حال پسانداز پول بـرای نامنویسـی در کـلاسهـای
میگردند .بهعبارت دیگر ،آیا انگیزهها برپایۀ نگـرشهـا قـرار آشنایی با دیوان شمس باشد ،با عنصر رفتاری مواجه هستیم.
دارند یا نگرشها برخاسـته از انگیختگـیهـایی هسـتند کـه رید ( )8 :2015ارتباط سه عنصر شناختی ،عـاطفی و رفتـاری
رفتـارهـای خاصّـی را برمـیتابنـد؟ انگیـزه را چرایـی رفتـار
دانستهاند؛ یعنی فرایندی که سبب آغـاز ،سـوق دادن و حفـظ نگرش ،با سایر عوامل در نمودار ( )1نشان داده شده است.
رفتاری هدفمند میگـردد و طیـف گسـتردهای از جنبـههـای از دیدگاه کریمی ( ،)228 :1390عناصر شناختی ،عاطفی
زیستی ،هیجانی ،اجتماعی و شناختی را شامل مـیشـود کـه و رفتاری نگرش ،هریک دارای دو بعدِ نیرومندی و پیچیدگی
رفتارهای آدمی را شکل میدهد؛ یا بـهدیگـر سـخن ،عـاملی هستند .در مورد عنصر شناختی ،فرد امکان دارد کاملاٌ موافـق
برانگیزاننده ،بهحرکـتدرآورنـده و بـه سـوی هـدفی خـاص با موضوعی باشد یا اینکه با شدتهای کمتری با آن موافق و
سوقدهنده هستند .نگرشها را بهعنوان اجزای انگیزه درنظـر کامل ٌا مخالف باشد .در مورد ُبعد عاطفی ممکن است در مورد
میگیرند .انگیزه در آموزش زبان ،اشارهای است به ترکیبی از موضوع نگرش عاطفۀ کامل ٌا مثبت یا صددرصد منفـی داشـته
تلاش و میل به دستیابی به هدف یـادگیری زبـان بـههمـراه باشد .همچنـین ،دربـارۀ عنصـر آمـادگی بـرای رفتـار ،آمـادۀ
نگـرش مطلـوب .نگـرش کوششـی اسـت کـه در انگیـزش حمایت همهجانبه از موضوع نگرش یا آمادۀ ازبـین بـردن آن
یادگیرنده اهمیت دارد (چکرون .)7 :2014-2013 ،2نگرشها
اثر مستقیم بر یادگیری ندارند ،ولی منجر به انگیزه میشوند. باشد.
به نظر میرسد که نیازها ایجاد انگیزه میکنند و انگیزهها
رفتارهای آدمی را شکل میدهنـد و سـبب بـروز نگـرشهـا نمودار :1ماهیت نگرشها (رید)8 :2015 ،
میشوند؛ در واقع چرایی رفتارهای انسان را انگیزهها توضـیح
میدهند و چگونگی رفتار او را نگرشهـا .حـال اگـر همـان در یادگیری یک زبان خارجی ،نگرش زبانآموز نسبت به
گونـه کـه کریمـی ( )280 :1390نقـل کـرده اسـت ،بتـوان جامعـهای کـه زبـان آن را مـیآمـوزد ،یکـیاز مهـمتـرین
نگرشها را تغییر داد ،تغییر در رفتار نیز صورت خواهد گرفـت نگرشهاست؛ زیرا میزان یادگیری زبانآمـوزان بـا آن رابطـۀ
و بهتبع آن ،این تغییر رفتـار ،تغییـر در انگیـزه را نیـز در پـی
خواهد داشت و آن را هم دستخوش دگرگونی خواهدکرد؛ بـر
این اساس ،چون نگرشها مق ّدم بر انگیزهاند ،هرگاه انسان در
عرصۀ عمل اجتماعی یا فعّالیّتهای آموزشی دچار ضـعف در
نگرش گردد ،دیگر انگیزۀ لازم را برای ادامۀ فعالیّـت خـود از
دست میدهد و اگر نتواند نگرشـی قـویتـر را جـایگزین آن
نماید ،از راه باز میماند و منفعل میگردد.
1. Husseın, Demirok & Uzunboylu
2. Chekroun
