Page 8 - نگرش فارسی‌آموزان درباره نقش متون ادبی در آموزش زبان‌فارسی به غیر‌فارسی‌زبانان

‫وکیلی فرد و همکاران‪ :‬نگرش فارسیآموزان دربارۀ نقش متون ادبی در آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبان ‪17‬‬

‫فارسیآموزان دربارۀ نقش متون ادبی درآموزش زبان فارسـی‪،‬‬ ‫بیاورند؛ همچنین‪ ،‬فرصتی برای تف ّکر در مورد فرهنگ خود نیـز‬
‫روش میدانی بوده و در کنار آن از مطالعات کتابخانـهای نیـز‬ ‫ایجاد میکند‪ .‬درعینحال زبانآموزان میتوانند‪ ،‬اهم ّیـت متـون‬
‫ادبی را برای رسیدن به سطح مع ّینی از پیشرفت در زبـان‪ ،‬درک‬
‫بهره گرفته شده است‪.‬‬ ‫کنند‪ .‬این مطالعه همچنین تأییدکنندۀ نقش متـون ادبـی بـرای‬
‫گسترش دانش فرهنگی زبانآموزان است‪ .‬نقش مع ّلمان نیـز در‬
‫ابزارها و شیوههای گردآوری دادههای پژوهش‬ ‫علاقهمند کردن فراگیران به خواندن متون ادبی‪ ،‬مشهود اسـت‪.‬‬
‫افزون بـر آن‪ ،‬زبـانآموزان بـر پایـۀ نیازهـای یـادگیری زبـان‪،‬‬
‫نگرشها در حافظۀ بلندمدت پنهان هستند و میتوان آنهـا را‬ ‫اولو ّیتهای خود را درک میکنند‪ .‬آنها خواندن متـون ادبـی را‬
‫به طور غیرمستقیم انـدازه گیـری کـرد ریـد (‪ .)2015:8‬ابـزار‬ ‫به زبان مقصد ترجیح میدهند‪ .‬سـرانجام ایـن پـژوهش مؤ ّیـد‬
‫گردآوری اطّلاعات درپژوهش حاضر‪ ،‬پرسشنامه است‪ .‬بـرای‬ ‫برخی از مشکلات دانشجویان هنگام خواندن متون ادبی اسـت‬
‫اینکار‪ ،‬اقدام بـه تهیـۀ پرسـشنامهای بـا توجـه بـه عناصـر‬ ‫و از آن جمله میتوان بهخواندن رمانهای طولانی اشـاره کـرد‬
‫شناختی‪ ،‬عاطفی و رفتاری نگرش گردید که حاوی گویههای‬ ‫کــه بــرای زبــانآمــوزان‪ ،‬خســتهکننــده و کســالتآور اســت‬
‫گوناگون دربارۀ جنبههای مختلف بهکـارگیری متـون ادبـی و‬
‫نقش آن در تسهیل و تسریع آموزش و فراگیری زبان فارسی‬ ‫(تسنیموستی‪.)208-209 :2016 ،‬‬
‫به غیرفارسیزبانان بوده است‪ .‬گویهها از پژوهش تسنیموستی‬ ‫غزالی و همکـاران‪ )2009( 1‬دربـارۀ نگـرش دانشـجویان‬
‫(‪ )2016‬در کلاسهای آموزش زبان دوم در پاکسـتان و نیـز‬ ‫نسبت به متون و روشهای آموزشی مورد استفاده در کـلاس‬
‫چند گویه از پرسشنامۀ پژوهشِ الا‪ )2016( 2‬دربارۀ اسـتفاده‬ ‫ادب ّیات در مالزی‪ ،‬پژوهشـی را در دو مدرسـه‪ ،‬یکـی واقـع در‬
‫از داستان و داستانگویی بهعنوان ابزاری برای آموزش زبـان‬ ‫منطقهای روستایی و دیگری در شهر انجام داد و بـه نتـایجی‬
‫در ایجاد انگیزه در فراگیران برای خواندن ادب ّیات رسید‪ .‬ابـزار‬
‫برگرفته شدند‪.‬‬ ‫پژوهش‪ ،‬پرسشنامه و مصاحبه بود‪ .‬در مجموع ‪ 32‬زبانآمـوز‬
‫پرسـشنامه حـاوی ‪ 45‬گویـۀ پـنج گزینـهای دربـارۀ‬ ‫درمصاحبه شرکت کردند؛ هشت نفر از هر کلاس‪ .‬پرسشنامه‬
‫نگــرش فارســیآمــوزان درمــورد نقــش متــون ادبــی و‬ ‫شامل دو بخش بود‪ .‬بخش ا ّول‪ ،‬متمرکز بر مش ّخصات آماری‬
‫بهکارگیری آن در آموزش زبان فارسـی بـود کـه از کـاملاٌ‬ ‫پاسخدهنـدگان ماننـد درجـه‪ ،‬جـنس و وضـعیّت اجتمـاعی‪-‬‬
‫مخالف تا کاملاٌ موافق را در بر میگرفت‪ .‬پرسـشنامه بـه‬ ‫اقتصـادی و در بخـشدوم از پـنج مقیـاس لیکـرت‪ ،‬بـرای‬
‫همراه ترجمۀ انگلیسی سؤالات درکلاسهای دورۀ تکمیلی‬ ‫سنجش نگرش دانشجویان استفاده شد‪ .‬مصاحبه با استفاده از‬
‫مرکــز آمــوزش زبــان فارســی دانشــگاه بــینالمللــی‬ ‫پرسشهای باز بهمنظور جمعآوری عمیق ا ّطلاعات مربوط به‬
‫امــامخمینــی(ره)‪ ،‬در اختیــار فارســیآمــوزان رش ـتههــای‬ ‫واکــنش دانشــجویان نســبت بــه مــتن و راهبــرد آمــوزش‬
‫تحصیلی گوناگون‪ ،‬از جمله علوم انسانی‪ ،‬علـوم اجتمـاعی‪،‬‬ ‫صورتگرفت‪ .‬نتایج حاکی از این بود که داسـتان کوتـاه بـین‬
‫علوم پزشـکی و علـوم مهندسـی قـرار گرفـت تـا پـس از‬ ‫زبانآموزان‪ ،‬محبوب است؛ زیرا ‪ 80‬درصد آنان موافقـت خـود‬
‫پاسخگویی و جمعآوری پرسشنامهها‪ ،‬نتـایج و آمـارهـای‬ ‫را ابراز کرده بودند‪ .‬محقق از پژوهش خود دریافت که بهترین‬
‫راه برای ایجاد انگیزه در دانشجویان‪ ،‬برای خواندن متونادبی‪،‬‬
‫مربوط به آنها واکاوی‪ ،‬تبیین و تفسیر شود‪.‬‬ ‫انتخاب متن است‪ .‬مهمترین معیار در انتخاب مـتن‪ ،‬انتخـاب‬
‫برای پایایی یا قابلیت اعتماد‪ ،‬از ضریب آلفای کرانباخ که‬ ‫دانشجویان است‪ .‬البتّه این‪ ،‬بدان معنا نیست کـه متـون بایـد‬
‫عموم ًا شاخص کاملاً مناسبی برای سنجش قابلیـت اعتمـاد و‬ ‫فقط درمورد مسائل نوجوانان باشد (همـان‪ .)54 - 53 :‬پاسـخ‬
‫ابزار اندازهگیری و هماهنگی درونی میـان عناصـر آن اسـت‪،‬‬ ‫زبانآموزان نشان میدهد که مایل به خواندن دربـارۀ مسـایل‬
‫استفاده شد‪ .‬عدد یک‪ ،‬حداکثر همبستگی و عدد صفر‪ ،‬حداقل‬
‫همبستگی را نشان میدهد؛ بدین منظـور‪ ،‬ابتـدا یـک نمونـۀ‬ ‫ماجراجویانه‪ ،‬اسرارآمیز و تجارب زندگی هستند‪.‬‬
‫اولیه‪ ،‬شامل ‪ 25‬پرسشنامه پیشآزمـون گردیـد و سـپس بـا‬
‫استفاده از دادههای به دست آمده از این پرسشنامههـا و بـه‬ ‫روششناسی پژوهش‬
‫کمک نرم افزار آماری اسپیاساس‪ ،‬میزان ضریب اعتماد با‬
‫روش آلفای کرونباخ بـرای ایـن ابـزار محاسـبه شـد‪ .‬پایـایی‬ ‫روش اصلی پژوهش در این مطالعه برای سنجش دیدگاههای‬

‫پرسشنامه در حد قابل قبول ‪ 0/765‬است‪.‬‬ ‫‪1. Ghazali, Setia, Muthusamy & Jusoff‬‬

‫‪2 .Eela‬‬