Page 32 - بررسی و شناسایی روش‌ها و رویکردهای کارآمد آموزش زبان‎فارسی برای اهداف عمومی زبان آموزان غیر‌ایرانی

‫پژوهشنامهی آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان‪ ،‬سال دهم‪ ،‬شمارهی دوم (پیاپی‪ ،)22‬پاییز و زمستان ‪49/1400‬‬

‫برای بهرهگیری از روشهای آموزش زبان نباید از یک روش برای آموزش زبان بسنده کنند؛ بلکه مدرس زبان‬
‫باید با ویژگیهای همهی روشها‪ ،‬رویکردها و راهکارهای آموزش زبان آشنا باشد و در زمانی که از نیازها و‬
‫ویژگیهای زبانآموز آگاهی یافت‪ ،‬آنگاه بتواند آگاهانه تصمیم بگیرد که برای یادگیری یک قاعدهی حاکم بر‬

‫زبان توسط زبانآموزان مورد نظر‪ ،‬کدام روش بهترین است‪.‬‬
‫زبان یکی از ابزارهای ارتباط بین انسانهاست که نمادهای گفتاری و نوشتاری دارد‪ .‬زبان مجموعهای از‬
‫نشانههای اختیاری اهل زبان است که برای فراگیری آن نیاز به آموزش است‪ .‬آموزش زبان به مجموعه‬
‫تصمیمات و اقداماتی گفته میشود که به فراگیران زبان آموزش داده میشود‪ .‬روش و فنون تدریس در امر‬
‫آموزش بسیار مهم است و شاید هم بتوان گفت‪ ،‬اگر روش مناسبی برای آموزش و تدریس زبان در نظر گرفته‬
‫نشود‪ ،‬آموزشی مناسب اتفاق نخواهد افتاد‪ .‬با توجه به رشد دانش آموزشکاوی زبان‪ ،‬روشهای جدیدی علاوه‬
‫بر روشهای سنتی در این زمینه وجود دارد که هرکدام از این روشها ضعفها و قوتهای خود را دارند‪.‬‬
‫روشهای تدریس باید با اخلاقیات گروه فراگیر و محتوای درس همخوانی داشته باشد‪ ،‬از اینرو‪ ،‬مهارت‬
‫مدرس نه تنها با تکنیکها و با مناسبات انسانی ارتباط دارد و ترکیبی از عوامل متعدد است‪ ،‬بلکه میتواند‬

‫تدریس و یادگیری را به فرایندی مؤثر و انگیزشی تبدیل کند‪.‬‬
‫این پژوهش از میان ‪ 22‬روش آموزش زبان‪ ،‬کارآمدترین روشهای آموزش زبان فارسی را از دیدگاه مدرسان‬
‫به دست آورد‪ .‬البته بایسته است یادآوری گردد که میتوان در مورد این روشها به پژوهشهای بیشتری نیز‬
‫دست زد و با اجرا در کلاسهای زبان فارسی و با نگاهی بر تأثیر کیفی آنها بر عملکرد فارسیآموزان‪،‬‬
‫دستاوردهای این پژوهش را معتبرتر گرداند‪ .‬با این حال‪ ،‬همین روشهای کارآمد نیز که از نظرسنجی مدرسان‬
‫به دست آمده است‪ ،‬میتوانند در کتابهای آموزشی که همچنان از مهمترین مراجع برای یادگیری زبان‬
‫فارسی هستند‪ ،‬نمود پیدا کنند‪ .‬نیاز است که با تهیه و تدوین منابعی ارزشمند و بهروز‪ ،‬بتوانیم این زبان را به‬
‫بهترین نحو آموزش دهیم‪ .‬بهصورت کلی‪ ،‬بیشتر کتابهای آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان پیرو‬
‫رویکردهای سنتی هستند‪ .‬با توجه به رویکردهای جدید در آموزش زبان‪ ،‬مناسب است که محتوای این منابع‬
‫بررسی‪ ،‬اصلاح یا از جایگزینهای مناسبی استفاده شود که بازدهی بیشتری دارند‪ .‬ما با توجه به مبانی و‬
‫رویکردهای این روش میتوانیم نقاط ضعف و قوت کتابهای آموزش زبان فارسی را تشخیص دهیم و چارچوبی‬

‫را برای تغییرات‪ ،‬تهیه و تدوین کتابهای مناسب و مؤثرتر پیشنهاد کنیم‪.‬‬
‫امر آموزش زبان بسیار خلاقانه است و مدرسانی که تصوّر میکنند میتوان با یک روش خاص به آموزشی‬
‫مطلوب رسید هرگز به موفقیت دست نخواهند یافت‪ .‬آموزش زبان‪ ،‬مدیریت لحظههاست و استادان آموزش‬
‫زبان باید با تمام روشهای آموزش زبان آشنا باشند‪ ،‬تا بتوانند در تمامی موقعیتها با گزینش روشی متناسب‬
‫با آن از خود بروز دهند و فراگیران را به سمت آموزشی موفق‪ ،‬پایدار و معنادار سوق دهند‪ .‬البته‪ ،‬همانگونه‬