Page 531 - Mozaik Rupa Agraria
P. 531
“Matur sembah nuwun, Nak Mas.” Bu Darmi mengucakan
terima kasih pada tamunya.
Surat itu dibacakan, “Gegayutan klawan parentah paugeran
anyar, babagan bumi ing wewengkon kadhaton Ingsun saka
jaman Prajanjen Kang Pisanan 1755, Ingsun paring parentah
supaya sakabehing bumi kang kalebu wewengkoning kadhaton
dikondurake dadi kagungan Dalem, jumbuh Paugeran taun 1918.
Marang sapa wae kang nggunakake bumi Ingsun bakal Ingsun
paringi serat pinangka tandha yekti anggadhuh utawa anganggo
kang ora bisa diliyerake utawa digadhuhake marang liyan. Sapa
wae kang mbalelo dhawuh Ingsun bakal kena paukuman.” Isi
surat itu artinya demikian, “Mengingat perintah peratuan yang
baru, dalam hal pertanahan di wilayah kerajaan Paduka dari
zaman Perjanjian Pertama 1755, Aku memberi titah supaya semua
tanah yang masuk dalam wilayah kerajaan dikembalikan menjadi
milik Paduka, sesuai peraturan tahun 1918. Barangsiapa yang
menggunakan tanah Paduka akan diberi surat sebagai tanda bukti
hak guna atau hak pakai yang tidak bisa dipindah tangankan
atau digadaikan kepada orang lain. Barang siapa yang melawan
perintah Paduka akan dihukum.”
“We lha…, sekedhap, Nak Mas… Kula kok dereng mudheng
kersanipun Gusti lumantar nawala niki. Kok sedaya siti badhe
dipun dadosaken kagungan Dalem menika dos pundi?” Bu Darmi
kaget dan bingung, dia belum paham maksud Baginda dalam
suratnya. Bagaimana semua tanah akan dijadikan milik Baginda?
Ia meminta penjelasan pada tamunya.
“Leres, Bu. Samenika jaman ingkang dipun wastani jaman
istimewa. Sinuhun paring dhawuh lumantar Kanjeng Gusti
Pengageng Kawedanan mandhap dumugi para bupati, mantri
utawi panewu, lurah, ngantos dhukuh. Bilih sedaya bumi menika
sejatosipun kagungan Sinuhun, kalebet siti dhusun, astana; alas
518 Mozaik Rupa Agraria: Dari Ekologi Politik hingga Politik Ruang