Page 106 - Publicationa15

98 พลต�ำรวจเอก นิสสัย บุญศิริ

ลักษณะส�าคัญของรัฐและสังคมสมัยใหม่ได้สร้างกรอบแนวคิดว่าด้วย

หน้าที่พลเมืองที่มีลักษณะแตกต่างไปจากรัฐโบราณ กล่าวคือ วิถีชีวิตของพลเมือง
และของชนชั้นกลาง ซึ่งอยู่ในบรรยากาศที่เต็มไปด้วยการพาณิชย์ที่ได้มาซึ่ง
ทรัพย์สินอาศัยการแลกเปลี่ยนผลประโยชน์บนพื้นฐานของความสมัครใจของ
ทั้งสองฝ่ายและส่งเสริมความสัมพันธ์แบบเสมอภาค วิถีชีวิตของพลเมืองจึง

แตกต่างไปจากวิถีชีวิตในชุมชนทางการเมืองแบบเอเธนส์ ที่แม้จะเป็นเสรีชน
คล้ายๆ กัน แต่ชาวเอเธนส์ในรัฐโบราณยังคงมีฐานะเป็นเจ้าที่ดิน แต่พลเมืองและ
ชนชั้นกลางสมัยใหม่ มีลักษณะของการตั้งถิ่นฐานใหม่ และเป็นผู้ประกอบการ
ทางวิชาชีพ เช่น แพทย์ ทนายความ วิชาชีพช่าง นักหนังสือพิมพ์ ฯลฯ

ซึ่งมีความจ�าเป็นต้องรวมตัวกันและผูกพันกันในลักษณะของสมาคม กลุ่ม
ผลประโยชน์ และประชาสังคม เป็นหลักมากกว่าการถือครองที่ดิน
การเปลี่ยนแปลงของรัฐและสังคมสมัยใหม่เริ่มต้นในทวีปยุโรปในศตวรรษ
ที่ 17 ตัวอย่างแรกคือ ประเทศอังกฤษ ซึ่งฝ่ายรัฐสภายืนยันความมีอิสระและ

ความผูกพันกันตามประเพณีการปกครองเดิมที่มีมาแต่ครั้งพระมหากษัตริย์
ได้ลงพระนามในมหากฎบัตร Great Charter ที่เรียกกันโดยทั่วไปว่า Magna
Carta ในปี ค.ศ.1215 ฉะนั้น หากถือหลักการปกครองที่เป็นมา ก็ต้องมีการ
ประชุมรัฐสภาอย่างสม�่าเสมอ อีกทั้งการตรากฎหมายเพื่อการเกณฑ์ทหารและ

การเรียกเก็บภาษีเพิ่มเติมเพื่อไปใช้ในการสงครามจะกระท�าไม่ได้ หากรัฐสภา
ไม่ให้ความเห็นชอบ อย่างไรก็ดี ข้อขัดแย้งนี้เกิดการบานปลายจนกระทั่งเกิด
สงครามกลางเมืองใน ปี ค.ศ.1648 และมีพัฒนาต่อมาจนถึง ปี ค.ศ.1688
ซึ่งเป็นปีที่รัฐสภามีความเห็นพ้องต้องกันที่จะเปลี่ยนแปลงการปกครองอย่าง

สันติวิธี ด้วยการบีบบังคับให้พระกษัตริย์พระองค์เดิมสละราชสมบัติ และมีการ
อัญเชิญพระมหากษัตริย์องค์ใหม่ขึ้นครองราชย์ โดยที่พระองค์ยอมลงพระนาม
ในบทบัญญัติว่าด้วยสิทธิ (Bill of Rights) และยอมรับการมีอ�านาจสูงสุดของ
รัฐสภา (Parliamentary supremacy)

ความเป็นพลเมืองของอังกฤษในรัฐและสังคมสมัยใหม่ได้ถูกสร้างและ
พัฒนาขึ้นมาในบรรยากาศทางการเมืองข้างต้น กล่าวคือ นอกจากพลเมือง
จะมีหน้าที่ปกป้องรักษาประเทศชาติแล้ว พลเมืองยังมีหน้าที่ส�าคัญในการ

_17-0315(091-106)6.indd 98 4/27/60 BE 11:53 AM