Page 108 - Publicationa15
P. 108
100 พลต�ำรวจเอก นิสสัย บุญศิริ
เพียงประการเดียว
ในช่วงศตวรรษที่ 18 เช่นกัน ประเทศฝรั่งเศสได้เปลี่ยนผ่านไปสู่รัฐและ
สังคมสมัยใหม่ด้วยปฏิวัติโค่นล้มระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ด้วยหลักการ
อิสรภาพ เสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพ ได้ท�าให้สังคมฝรั่งเศสมี
ความตื่นตัวและตระหนักในเหตุผลของอุดมการณ์ส�านักต่างๆ สภาพบรรยากาศ
ของการปกครองของรัฐแบบประชาธิปไตยได้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
ความหมายของค�าว่า “ราษฎร” (Subject) ให้เป็น “พลเมือง” (citizen)
โดยนัยส�าคัญของพลเมืองก็คือ สมาชิกชุมชนชาวเมืองนอกจากจะต้อง
เสียภาษีและปฏิบัติตามกฎหมายบ้านเมืองแล้ว ยังต้องมีบทบาทและอ�านาจ
หน้าที่ทางการเมือง ซึ่งอย่างน้อยก็คือปกป้องอุดมการณ์ของการปฏิวัติ 1789
มีการแสดงความคิดเห็นต่างๆ ต่อการบริหารกิจการบ้านเมือง และเข้าไปมี
ส่วนร่วมในการด�าเนินกิจการต่างๆ ของรัฐ ดังนั้น ในศตวรรษที่ 18 เราจึงได้เห็น
การแยกแยะฐานะของพลเมืองออกจากราษฎรทั่วไป
อย่างไรก็ดี การเปลี่ยนแปลงไปสู่ระบอบประชาธิปไตยของฝรั่งเศสนั้น
เต็มไปด้วยอุปสรรคขวากหนาม และอาจกล่าวได้ว่าล้มลุกคลุกคลานพอสมควร
นักคิดประชาธิปไตยบางท่านได้วิเคราะห์ไว้ว่า ปัญหาดังกล่าวเกิดมาจาก
วัฒนธรรมความคิดของชาวฝรั่งเศสนั้นเอง ซึ่งชอบคิดและโต้เถียงในลักษณะ
อุดมการณ์มากกว่าการปฏิบัติ โครงสร้างสถาบันประชาธิปไตยมีแต่ส่วนยอด
หรือประเทศ โดยไม่มีส่วนของฐานล่าง คือการปกครองท้องถิ่น สมาคม และ
ประชาสังคมคอยหนุนช่วย อีกทั้งองค์กรตุลาการไม่มีอิสระ เพราะได้ชื่อว่า
เป็นองค์กรที่หนุนช่วยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ หรือระบอบเดิมมากกว่า
ระบอบประชาธิปไตย 8
หน้าที่ของพลเมืองในรัฐประชาธิปไตย ย่อมก่อรูปการของจิตส�านึก
ในคุณค่าของหน้าที่ที่มาจากระบบความสัมพันธ์ที่ทัดเทียมกัน และส�านึก
ในพันธะหน้าที่ที่จะต้องปกปักษ์รักษาผลประโยชน์ส่วนรวมหน้าที่ของพลเมือง
8 Alexis de Tocqueville, Democracy in America เป็นการศึกษาเปรียบเทียบถึงความส�าเร็จของ
อเมริกา กับความล้มเหลวของฝรั่งเศส ภายหลังการปฏิวัติใหญ่ในศตวรรษที่ 18 ของทั้งสองประเทศ
_17-0315(091-106)6.indd 100 4/27/60 BE 11:53 AM
