Page 53 - เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่

แพงมาก พร้อมทั้งถ้าใส่ปุ๋ยเคมีไปนาน ๆ จะมีปัญหาเรื่องดินเสื่อมคุณภาพ มีผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมได้
ดังนั้นการใส่ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมีจะเป็นทางเลือกหนึ่งในการลดต้นทุนการผลิต รวมทั้งช่วยปรับโครงสร้าง

ของดินให้ดีขึ้น

5. การก าจัดวัชพืช
วัชพืชหรือหญ้า เป็นพืชที่ไม่ต้องการให้เกิดขึ้นในแปลงปลูก เพราะวัชพืชจะแย่งน้ า ธาตุอาหาร และบัง

แสงแดด ท าให้ปริมาณและคุณภาพผลผลิตลดลง นอกจากนี้วัชพืชยังเป็นที่พักอาศัยของโรคและแมลง ซึ่งเป็น
สาเหตุท าให้เกิดโรคพืชต่อไป
5.1 ประเภทของวัชพืช
วัชพืชที่ท าความเสียหายต่อพืชไร่แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้

1. วัชพืชใบแคบ เป็นวัชพืชที่จัดอยู่ในตระกูลหญ้า เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว เส้นใบขนานไปกับตัวใบ ล า
ต้นกลม มีข้อและปล้อง ขยายพันธุ์ได้ทั้งแบบอาศัยเพศและไม่อาศัยเพศ เป็นกลุ่มที่มีวิวัฒนาการสูงสุด ได้แก่
หญ้าปากควาย หญ้าขจรจบ หญ้าข้าวนก หญ้ารังนก หญ้าคา เป็นต้น
2. วัชพืชใบกว้าง ส่วนใหญ่เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ ใบค่อนข้างกว้าง เส้นใบเป็นร่างแห ล าต้นมีทั้งกลมและ

เหลี่ยม ได้แก่ สาบเสือ สาบแร้งสาบกา ไมยราบ ผักเสี้ยนผี ผักโขม หญ้ายาง เป็นต้น
3 วัชพืชตระกูลกก เป็นวัชพืชที่มีใบเรียวยาวคล้ายวัชพืชตระกูลหญ้า ใบแคบ ส่วนใหญ่ล าต้นจะเป็น
เหลี่ยม ได้แก่ แห้วหมู กกสามเหลี่ยม เป็นต้น

5.2 การควบคุมก าจัดวัชพืช
เป็นการควบคุมไม่ให้วัชพืชงอกและก าจัดวัชพืชที่งอกขึ้นมาแล้วในแปลงปลูกให้หมดไปซึ่งมีอยู่หลาย
วิธีดังนี้
1. การควบคุมโดยวิธีกล (mechanical control) เป็นวิธีการก าจัดวัชพืชโดยใช้แรงงานคน
แรงงานสัตว์ และเครื่องจักรกล ดังนี้

- การใช้แรงงานคน โดยการใช้มือถอน ใช้จอบขุด ถาก พรวนดิน หรือใช้มีดตัด เป็นวิธีการ
ก าจัดวัชพืชในแปลงปลูกพืชไร่ที่ต้องการความประณีต และพื้นที่ที่มีขนาดไม่ใหญ่มากนัก วัชพืชขึ้นอยู่อย่าง
กระจัดกระจาย

- การใช้แรงงานสัตว์ เป็นการใช้แรงงานสัตว์ เช่น วัว ควายลากอุปกรณ์ไถ เพื่อพรวนดินและ
ก าจัดวัชพืช เหมาะกับพืชไร่ที่มีระยะระหว่างแถวประมาณ 1 เมตร วิธีนี้สะดวกกว่าแรงคน และควรท าใน
ขณะที่วัชพืชไม่โตจนเกินไป
- การใช้เครื่องจักรกล เป็นการก าจัดวัชพืชที่ใช้เครื่องจักรกล เช่น รถไถเดินตาม จอบหมุน

ระหว่างแถวพืชปลูก การใช้เครื่องจักรกลในการก าจัดวัชพืชต้องท าในขณะที่วัชพืชต้นไม่โตจนเกินไป และ
ระหว่างแถวของพืชปลูกต้องมีระยะห่างเพียงพอกับการท างานของเครื่องจักรได้ การใช้เครื่องจักรกลสามารถ
ท างานได้อย่างรวดเร็ว เหมาะกับพืชไร่ที่ปลูกในพื้นที่ขนาดใหญ่
2. การเขตกรรม (cultural control) เป็นวิธีการควบคุมวัชพืช โดยการจัดการสภาพการปลูกพืช

ให้อยู่ในสภาพที่ไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของวัชพืช เช่น การจัดการระบบการปลูก พืชที่หลากหลายการ
ปลูก พืชหมุนเวียนการปลูก พืชแซม การเตรียมดิน โดยการไถพรวนดินตากแดดก าจัดวัชพืช การใช้อัตราเมล็ด
พันธุ์พืชที่ปลูกสูงกว่าปกติ การจัดการปุ๋ย เช่น การใช้ปุ๋ยคอกที่ผ่านกระบวนการหมักไม่มีเมล็ดวัชพืช
3. การใช้สารเคมี (chemical control) เป็นการควบคุมโดยใช้สารเคมีก าจัดวัชพืชนิยมใช้กันมาก

ในแปลงปลูกพืชไร่ เนื่องจากประหยัดเวลา สะดวก ใช้แรงงานน้อย ประหยัดต้นทุน สามารถควบคุมและ

เอกสารประกอบการเรียนการสอนวิชาการผลิตพืชไร่ รหัสวิชา 20501 – 2202 หน้า 50