Page 222 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

b) Zasady szczegółowe

Jeden podmiot

395 Rzeczownik zbiorowy lub przysłówek ilości w funkcji podmiotu

Czasownik odnoszący się do podmiotu zbiorowego (nom collectif ou adverbe de
quantité sujet), po którym następuje jego dopełnienie, uzgadnia się z tym wyrazem,
który dominuje w całości zdania:
– z rzeczownikiem zbiorowym, jeśli osoby lub przedmioty, o których mowa, postrzega
się jako całość:
Une foule de malades accourait. (G. de Maupassant) (Nadbiegał tłum chorych.)
La foule des vivants rit et suit sa folie. (V. Hugo)
– z dopełnieniem, jeśli osoby lub przedmioty, o których mowa, uznaje się za zbiór
odrębnych jednostek:
Une foule de gens diront qu’il n’en est rien. (Akademia Francuska)
Un troupeau de cerfs nous croisent. (A. Camus)

UWAGI
1. Po la plupart czasownik zawsze uzgadnia się z dopełnieniem; jeśli dopełnienie jest domyślne,
to czasownik powinien być użyty w liczbie mnogiej (w przeciwieństwie do języka polskiego,
gdzie po słowie „większość” występuje zawsze liczba pojedyncza):
La plupart des gens ne font réflexion sur rien. (Akademia Francuska)
La plupart sont persuadés que le bonheur est dans la richesse ; ils se trompent. (jw.)

2. Po wyrażeniu le peu użytym z dopełnieniem czasownik uzgadnia się z le peu, kiedy wyrażenie
to jest najważniejszym elementem w wypowiedzi i oznacza „brak czegoś”:
Le peu de qualités dont il a fait preuve l’a fait éconduire. (Akademia Francuska)
(Brak zalet, którym się wykazał, sprowadził go na manowce.)
Jeśli zaś wyrażenie le peu nie jest najważniejszym elementem w wypowiedzi i oznacza „małą
liczbę czegoś”, czasownik uzgadnia się z dopełnieniem:
Le peu de services qu’il a rendus ont paru mériter une récompense. (Akademia Francuska)
(Nieliczne przysługi, które wyświadczył, wydawały się jednak zasługiwać na uznanie.)

Orzeczenie, którego podmiotem jest przysłówek ilości, uzgadnia się z dopełnieniem tego
przysłówka; jeżeli dopełnienie jest domyślne, orzeczenie występuje w liczbie mnogiej:
Combien de gens s’imaginent qu’ils ont de l’expérience par cela seul qu’ils ont vieilli. (É. Littré)
Beaucoup surveillent les miroirs pour retrouver les grimaces qu’ils faisaient il y a vingt
ans. (L. Scutenaire)

UWAGI
1. Po wyrażeniu plus d’un czasownik występuje najczęściej w liczbie pojedynczej, o ile nie
wyraża on wzajemności lub o ile wyrażenie plus d’un nie jest powtarzane:
Plus d’une Pénélope honora son pays. (N. Boileau)
Plus d’un ami se réconcilient après s’être querellés. (Często przyjaciele godzą się ze
sobą po wcześniejszej kłótni. [se réconcilier = godzić się – czynność wzajemna])
Plus d’un savant, plus d’un artiste sont morts dans la misère.

222