Page 217 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

6. Czasownik

385 Dit, dû, cru, su, pu itd.
Imiesłowy dit, dû, cru, su, pu, voulu i im podobne są nieodmienne, gdy ich dopełnieniem
bliższym jest bezokolicznik lub zdanie podrzędne domyślne:
J’ai fait tous les efforts que j’ai pu [faire]. (Zrobiłem wszystko, co mogłem [zrobić].)
Elle m’a donné tous les renseignements qu’elle avait dit [qu’elle me donnerait].
UWAGA
Participe passé poprzedzony zaimkiem względnym que jest nieodmienny, gdy zaimek ten
stanowi dopełnienie bliższe czasownika znajdującego się po imiesłowie; w tym przypadku
dopełnieniem imiesłowu jest zdanie występujące po nim:
C’est une faveur qu’il a espéré qu’on lui accorderait. (Il a espéré qu’on lui accorderait
cette faveur.)
Imiesłów pozostaje nieodmienny także wtedy, gdy jest poprzedzony zaimkiem względnym que
i gdy po imiesłowie znajduje się zdanie podrzędne względne wprowadzone przez zaimek qui:
Nous subissons les chaleurs torrides qu’on avait prévu qui arriveraient. (On avait prévu
que les chaleurs torrides arriveraient.)

386 Participe passé poprzedzony zaimkiem l’

Participe passé jest nieodmienny, gdy jego dopełnienie bliższe została wyrażone przez
zaimek nieosobowy l’, zastępujący zdanie i oznaczający cela (to):
Cette intervention est moins difficile que je ne l’avais estimé.
(To zadanie jest łatwiejsze, niż to wcześniej oceniłam.)

387 Participe passé poprzedzony rzeczownikiem zbiorowym lub przysłówkiem ilościowym
a) Gdy participe passé jest poprzedzony dopełnieniem bliższym wyrażonym rze-
czownikiem zbiorowym (collectif) mającym własne dopełnienie, w zależności od
sensu zdania uzgadnia się go albo z rzeczownikiem, albo z dopełnieniem:
Il y avait là une bande de voleurs que la police eut bientôt cernée.
(Banda złodziei, którą policja otoczyła.)
Il y avait là une bande de voleurs que la police eut bientôt ligotés.
(Banda złodziei, których policja skuła kajdankami.)
UWAGA
Gdy dopełnienie bliższe znajdujące się przed imiesłowem zostało wyrażone przez le peu
z własnym dopełnieniem, to właśnie ono będzie decydować o uzgodnieniu, jeśli jest ono
najważniejszym elementem całej wypowiedzi i występuje w znaczeniu „brak czegoś”:
Le peu de confiance que vous m’avez témoigné m’a découragé.
Jeśli le peu nie jest najważniejszym elementem zdania, imiesłów uzgadnia się z jego dopełnie-
niem (le peu oznacza „małą ilość czegoś” i można je pominąć, nie zmieniając sensu zdania):
Le peu de confiance que vous m’avez témoignée m’a encouragé.

b) Gdy poprzedzające imiesłów dopełnienie bliższe jest przysłówkiem ilościowym
(adverbe de quantité) z własnym dopełnieniem, imiesłów jest uzgadniany z tym
ostatnim dopełnieniem:
Autant de batailles il a livrées, autant de victoires il a remportées.
Combien de fautes a-t-il faites ?

217