Page 212 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

3 Części

mowy

375 Niektore przymiotniki odczasownikowe można odróżnić od odpowiadających im form
participe présent dzięki odmiennym zasadom pisowni:

ADJ. VERBAL PART. PR. ADJ. VERBAL PART. PR.
1 -ent : -ant : précédent précédant
o
adhérent adhérant somnolent somnolant
affluent affluant violent violant
coïncident coïncidant 2 -cant : -quant :
o
compétent compétant communicant communiquant
confluent confluant convaincant convainquant
convergent convergeant provocant provoquant
déférent déférant suffocant suffoquant
détergent détergeant vacant vaquant
différent différant
divergent divergeant 3 -gant : -guant :
o
émergent émergeant délégant déléguant
équivalent équivalant extravagant extravaguant
excellent excellant intrigant intriguant
expédient expédiant fatigant fatiguant
influent influant navigant naviguant
négligent négligeant zigzagant zigzaguant

Różnice między participe présent a przymiotnikiem odczasownikowym

376 Participe présent wyraża czynność ewoluującą w czasie, tymczasową lub taką, której
trwanie jest jasno określone.
Przymiotnik odczasownikowy wyraża pewien stan, którego trwanie jest nieokreślone
1
albo wskazuje mniej lub bardziej trwałe cechy rzeczownika .
• Forma zakończona na -ant funkcjonuje jako participe présent:
o
1 Gdy ma dopełnienie bliższe:
J’ai vu ma mère, lisant un bouquin. (Ujrzałem moją matkę czytającą książkę.)
Imagine qu’un soir
La lumière s’attarde sur la terre,
Ouvrant ses mains d’orage et donatrices. (Y. Bonnefoy)

1. Językoznawcy są zdania, iż w celu łatwiejszego rozróżnienia participe présent (nieodmiennego) od przy-
miotnika odczasownikowego (odmiennego) należy zwrócić uwagę na fakt, że forma zakończona na -ant
jest imiesłowem, gdy można ją zastąpić formą czasownikową poprzedzoną zaimkiem « qui »: J’observais
ces enfants riant de toutes les plaisanteries [= qui riaient] (Patrzyłam na te dzieci śmiejące się ze wszystkich
żartów, tzn. które się śmiały). Sposób ten nie jest jednak niezawodny: w wielu przypadkach przymiotnik
odczasownikowy również może być zastąpiony przez czasownik poprzedzony zaimkiem « qui »: On aime
les enfants riants (Ludzie lubią roześmiane dzieci, tzn. które się śmieją). W razie jakichkolwiek wątpliwości
lepszym rozwiązaniem będzie próba dodania do formy zakończonej na -ant końcówki rodzaju żeńskiego -e;
kiedy taka zamiana jest możliwa, można wywnioskować, iż forma zakończona na -ant jest przymiotnikiem
odczasownikowym; w przeciwnym wypadku można stwierdzić, że mamy do czynienia z participe présent.
Jednakże najpewniejszym sposobem postępowania w omawianej sytuacji jest po prostu sprawdzenie zna-
czenia danego wyrazu oraz zastosowanie następującej zasady: participe présent wyraża czynność, przymio-
tnik odczasownikowy zaś pewną cechę lub jakiś stan.
212