Page 239 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

7. Przysłówek

o
2 Z cesser (przestawać), oser (ośmielać się), pouvoir (móc), zwłaszcza
w czasach prostych oraz z bezokolicznikiem w funkcji dopełnienia:
Il ne cesse de parler. (Akademia Francuska) (Nie przestaje gadać.)
Je n’ose sortir. (G. Compère)
Elle doit avoir peur : je ne peux expliquer autrement son immobilité.

UWAGA
W przeczeniu savoir występuje najczęściej z samym ne, kiedy znaczy „być niepewnym czegoś”:
Je ne sais, dit-il, si je devrais parler. (S.-A. Steeman)
(Nie wiem – powiedział – czy powinienem zabrać głos.)
Gdy jednak ma znaczenie „znać, mieć wiedzę o”, wymaga całkowitego przeczenia:
Je ne sais pas l’endroit. (J. de La Fontaine) (Nie znam tego miejsca.)
Cet enfant ne sait pas lire. (To dziecko nie umie czytać.)
W trybie warunkowym, w znaczeniu „móc”, stosuje się samo ne :
Je ne saurais vous approuver. (Nie mogę was poprzeć.)

o
3 Z si w zdaniu warunkowym:
Tu ne pourras l’emporter si tu ne te prépares sérieusement.
(Nie wygrasz, jeśli odpowiednio się nie przygotujesz.)
o
4 Przed autre, po którym występuje que:
Je n’ai d’autre désir que celui de vous être utile.
o
5 Po zaimku rzeczownym i przymiotnym pytającym:
Qui ne court après la Fortune ? (J. de La Fontaine)
Quel plaisir n’a son amertume ?
o
6 Po depuis que, il y a que (jako określenie czasu), voici lub voilà que (jako określenie
czasu), gdy czasownik zdania podrzędnego występuje w czasie złożonym:
Elle a bien changé depuis que je ne l’ai vue.
Il y a huit jours que je ne l’ai vu.
NE niemające funkcji gramatycznej (ne explétif)

N.B.
Niektóre zdania podrzędne, mimo iż wyrażają twierdzenie, dopuszczają użycie przysłówka
przeczenia ne. Stosowanie ne explétif nie zostało w pełni uregulowane: w języku literackim jest
najczęściej fakultatywne, w języku potocznym zaś zanika. Trudno więc ustalić zasady jego użycia.

422 Czasowniki wyrażające obawę
a) 1. W zdaniach twierdzących, po czasownikach wyrażających obawę, używa się zwykle
ne, jeśli zdanie podrzędne wyraża czynność wzbudzającą obawę podmiotu zdania
nadrzędnego:
Je crains que l’ennemi ne vienne. (Obawiam się, czy nie nadejdzie wróg.)
Je redoute, j’ai peur, j’appréhende qu’un malheur ne vous arrive.
2. W zdaniach przeczących po tych czasownikach nie stosuje się ne:
Je ne crains pas qu’il fasse cette faute. (É. Littré)
Je n’ai pas peur qu’on me reproche ce que j’ai fait.

239