Page 24 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser
P. 24
1 Podstawowe
elementy języka
o
2 W zaimkach osobowych je, me, te, se, le (gdy nie są one akcentowane), przed
zaimkami en, y lub przed czasownikiem:
J’ai, il m’entend, je t’invite, il s’avance, on l’aperçoit, je m’en doute, il s’y perd.
(Ale: Fais-le asseoir – tutaj na zaimek le pada akcent.)
o
3 W wyrazach de, ne, que, jusque, lorsque, quoique i w wyrażeniach złożonych,
w których występuje que:
Fables d’Ésope, il n’a pas, ce qu’on a, qu’on est bien !, je veux qu’il parte, jusqu’ici,
lorsqu’il dit.
2
1
Lorsqu’à des propositions… (Littré ). Lorsqu’en 1637… (Akademia Francuska ).
Puisqu’on veut. Quoiqu’un homme soit mortel.
Avant qu’il vienne.
o
4 W zaimku wskazującym ce występującym przed zaimkiem en oraz przed począt-
kowymi literami e i a form prostych lub złożonych czasownika être:
C’est, ç’a été, c’eût été, c’en est fait.
o
5 W wyrażeniach presqu’île, quelqu’un(e). (Bez apostrofu pisze się natomiast:
presque entier, presque achevé, quelque autre itd.)
o
6 W przedrostku entre, będącym częścią składową pięciu czasowników: s’entr’-
aimer, entr’apercevoir, s’entr’appeler, s’entr’avertir, s’entr’égorger.
(Ale bez apostrofu pisze się: entre eux, entre amis, entre autres itd.)
UWAGI
Zgodnie z zaleceniami Akademii Francuskiej w następujących wyrazach apostrof został
zastąpiony przez połączenie wszystkich elementów składowych: s’entraccorder, s’entraccuser,
entracte, s’entradmirer, entraide, s’entraider, entrouverture, entrouvrir.
c) Elizja samogłoski i występuje w spójniku si przed zaimkiem il(s):
S’il vient, s’ils viennent.
Dis-moi s’il part.
22 Elizja nie występuje przed rzeczownikiem un (użytym jako liczba lub numer), przed
wyrazami oui, huit, huitain, huitaine, huitième, onze, onzième, yacht, yak, yatagan, yole,
yucca ani też przed niektórymi nazwami własnymi, takimi jak: Yougoslavie, Yémen,
Yucatan itd.
Il suffit de oui, de non. (V. Hugo)
Il me fit signe que oui.
Le un, le huit et le onze sont les numéros gagnants de la loterie.
Można jednak powiedzieć:
Je crois qu’oui. Je lui fis signe qu’oui. (Akademia Francuska)
Je pense qu’oui. (La Bruyère) Il dit qu’oui. (M. de Sévigné)
Par un beau soleil d’onze heures. (Ch.-A. Sainte-Beuve)
Le bouillon d’onze heures.
W przypadku wyrazu ouate stosowanie elizji nie jest konsekwentne, jednakże częściej
można usłyszeć l’ouate niż la ouate.
1. Słownik Emila Littrégo, opublikowany pod koniec XIX wieku, jest uważany za „Biblię” języka francuskiego
i pełni rolę swoistego „pomnika narodowego”. (przyp. tłum.)
2. Francuski odpowiednik Rady Języka Polskiego; organ, którego zadaniem jest ustanawianie norm i zasad
językowych oraz modyfikowanie tych już istniejących. (przyp. tłum.)
24
