Page 23 - Gramatyka francuska Grevisse wersja pełna bez hasła mcourser

C. Wymowa

5. Intonacja (intonation). Głoski tworzące sylaby w wyrazie lub zdaniu rzadko są wypowia-
dane w sposób jednostajny: intensywność i wysokość dźwięku oraz długość sylab nadają
danej grupie wyrazów szczególną intonację.
Należy tutaj zauważyć, iż zazwyczaj w języku francuskim zdanie twierdzące składa się
z dwóch części: w pierwszej części, wznoszącej się, tonacja podnosi się stopniowo, aż do
najwyższego dźwięku w zdaniu; w drugiej części, opadającej, tonacja obniża się stopniowo,
aż do najniższego z wszystkich dźwięków. Zdania pytające nie mają części opadającej
– kończą się one zazwyczaj na najwyższym dźwięku. Z kolei zdania wykrzyknikowe mają
najczęściej intonację opadającą.

2. Łączenie międzywyrazowe La liaison

19 Końcowa, zwykle niema spółgłoska w danym wyrazie może być niekiedy wymawiana
przed samogłoską lub h niemym rozpoczynającym następny wyraz. Jej artykulacja
pociąga za sobą swoiste łączenie w całość sąsiadujących ze sobą wyrazów, nazywane
łączeniem międzywyrazowym:
Sans‿ordre, un petit‿homme.

UWAGI
1. Łączenie międzywyrazowe powoduje odmienną wymowę niektórych liter:
s i x są wymawiane jak [z]: pas à pas [pazapa], deux hommes [døzɔm];
d jest wymawiane jak [t]: grand effort [grãtɛfɔr];
g jest wymawiane jak [k]: sang et eau [sãkeo].
2. Łączenie występuje wyłącznie pomiędzy wyrazami powiązanymi znaczeniowo, nawet najmniej-
sza pauza między wyrazami uniemożliwia jego wystąpienie. Należy dodać, że wiele łączeń
stosowanych w języku literackim nie występuje w języku potocznym.

3. Elizja L’élision

20 Elizja to pominięcie w wymowie danego wyrazu końcowych samogłosek a, e, i przed
wyrazami zaczynającymi się od samogłoski lub h niemego.
Elizje nie zawsze są widoczne w pisowni:
Faible escorte, il a presque échoué.
Kiedy elizja jest uwzględniana w pisowni, usunięta samogłoska zastępowana jest apostrofem:
L’or, d’abord, l’heure, s’il t’aperçoit.

21 a) Elizja samogłoski a, oznaczana apostrofem, występuje w rodzajniku la:
L’église, l’heure.
i w zaimku dopełnienia bliższego la, przed zaimkami en, y lub przed czasownikiem:
Cette voix, je l’entends. Elle a réussi : je l’en félicite.
Elle refuse de partir : je l’y contraindrai.
(Ale: Laisse-la entrer, envoie-la ouvrir – tutaj na zaimek la pada akcent.)
b) Elizję samogłoski e spotyka się:
o
1 W rodzajniku le:
L’aveugle, l’homme;

23